129r|    HWÆT: WE GAR-DENA    IN GEARDAGUM
     þeodcyninga    þrym gefrunon.
     Hu ða æþelingas    ellen fremedon!
     Oft Scyld Scefing    sceaþena þreatum
 5    monegum mægþum    meodosetla ofteah,
     egsode eorl,    syððan ærest wearð
     feasceaft funden.    He þæs frofre gebad,
     weox under wolcnum,    weorðmyndum þah,
     oð þæt him æghwylc    þara ymbsittendra
 10    ofer hronrade    hyran scolde,
     gomban gyldan.    Þæt wæs god cyning.
     Ðæm eafera wæs    æfter cenned,
     geong in geardum,    þone God sende
     folce to frofre.    Fyrenðearfe ongeat.
 15    Þæt hie ær drugon    aldorlease
     lange hwile.    Him þæs Liffrea,
     wuldres wealdend,    woroldare forgeaf.
     Beowulf wæs breme,    blæd wide sprang,
     Scyldes eafera    Scedelandum in.
 20    Swa sceal geong guma    gode gewyrcean,
 129v    fromum feohgiftum    on fæder |bearme,
     þæt hine on ylde    eft gewunigen
     wilgesiþas,    þonne wig cume,
     leode gelæsten.    Lofdædum sceal
 25    in mægþa gehwære    man geþeon.
     Him ða Scyld gewat    to gescæphwile
     felahror feran    on Frean wære.
     Hi hyne þa ætbæron    to brimes faroðe,
     swæse gesiþas.    Swa he selfa bæd
 30    þenden wordum weold    wine Scyldinga.
     Leof landfruma    lange ahte.
     Þær æt hyðe stod    hringedstefna,
     isig 7 utfus,    æþelinges fær.
     Aledon þa    leofne þeoden,
 35    beaga bryttan    on bearm scipes,
     mærne be mæste.    Þær wæs madma fela
     of feorwegum    frætwa gelæded.
     Ne hyrde ic cymlicor    ceol gegyrwan
     hildewæpnum    7 heaðowædum,
 40    billum 7 byrnum.    Him on bearme læg
     madma mænigo;    þa him mid scoldon
     on flodes æht    feor gewitan.
     Nalæs hi hine læssan    lacum teodan,
     þeodgestreonum,    þonne þa dydon,
 45    þe hine æt frumsceafte    forð onsendon
 130r    ænne ofer yðe    umborwe|sende.
     Þa gyt hie him asetton    segen gyldenne
     heah ofer heafod,    leton holm beran
     geafon on garsecg.    Him wæs geomor sefa,
 50    murnende mod.    Men ne cunnon
     secgan to soðe    selerædenne,
     hæleð under heofenum,    hwa þæm hlæste onfeng.
 .I.
     ÐA wæs on burgum    Beowulf Scyldinga
     leof leodcyning    longe þrage,
 55    folcum gefræge.    Fæder ellor hwearf,
     aldor of earde.    Oþ þæt him eft onwoc
     heah Healfdene,    heold þenden lifde,
     gamol 7 guðreouw,    glæde Scyldingas.
     Ðæm feower bearn    forðgerimed
 60    in worold wocun:    weoroda ræswa,
     Heorogar, 7 Hroðgar,    7 Halga til.
     Hyrde ic þæt ides    wæs æþelan cwen,
     Heaðo-Scilfingas    healsgebedda.
     Þa wæs Hroðgare    heresped gyfen,
 65    wiges weorðmynd,    þæt him his winemagas
     georne hyrdon,    oðð þæt seo geogoð geweox
     magodriht micel.    Him on mod bearn
     þæt healreced    hatan wolde,
 130v    | medoærn micel    men gewyrcean,
 70    þone yldo bearn    æfre gefrunon,
     7 þær on innan    eall gedælan
     geongum 7 ealdum,    swylc him God sealde,
     buton folcscare    7 feorum gumena.
     Ða ic wide gefrægn    weorc gebannan
 75    manigre mægþe    geond þisne middangeard,
     folcstede frætwan.    Him on fyrste gelomp,
     ædre mid yldum,    þæt hit wearð ealgearo,
     healærna mæst.    Scop him Heort naman,
     se þe his wordes geweald    wide hæfde.
 80    He beot ne aleh,    beagas dælde,
     sinc æt symle.    Sele hlifade,
     heah 7 horngeap.    Heaðowylma bad,
     laðan liges.    Ne wæs hit lenge þa gen
     þæt se secghete    aþum swerian,
 85    æfter wælniðe    wæcnan scolde.
     Ða se ellengæst    earfoðlice
     þrage geþolode,    se þe in þystrum bad,
     þæt he dogora gehwam    dream gehyrde
     hludne in healle.    Þær wæs hearpan sweg,
 90    swutol sang scopes.    Sægde, se þe cuþe,
     frumsceaft fira    feorran reccan,
 132r    |cwæð þæt se Ælmihtiga    eorðan worhte,
     wlitebeorhtne wang,    swa wæter bebugeð,
     gesette sigehreþig    sunnan 7 monan,
 95    leoman to leohte    landbuendum.
     7 gefrætwade    foldan sceatas,
     leomum 7 leafum,    lif eac gesceop
     cynna gehwylcum    þara ðe cwice hwyrfaþ.
     Swa ða drihtguman    dreamum lifdon
 100    eadiglice,    oð ðæt an ongan
     fyrene fremman,    feond on helle.
     Wæs se grimma gæst    Grendel haten,
     mære mearcstapa,    se þe moras heold,
     fen 7 fæsten.    Fifelcynnes eard
 105    wonsæli wer    weardode hwile,
     siþðan him Scyppend    forscrifen hæfde
     in Caines cynne.    Þone cwealm gewræc,
     ece Drihten,    þæs þe he Abel slog.
     Ne gefeah he þære fæhðe,    ac He hine feor forwræc,
 110    Metod for þy mane    mancynne fram.
     Þanon untydras    ealle onwocon,
     eotenas 7 ylfe    7 orcneas,
 132v    swylce gi|gantas,    þa wið Gode wunnon
     lange þrage.    He him ðæs lean forgeald!
 .II.
 115    Gewat ða neosian,    syþðan niht becom,
     hean huses,    hu hit Hring-Dene
     æfter beorþege    gebun hæfdon.
     Fand þa ðær inne    æþelinga gedriht
     swefan æfter symble.    Sorge ne cuðon,
 120    wonsceaft wera.    Wiht unhælo,
     grim 7 grædig,    gearo sona wæs,
     reoc 7 reþe,    7 on ræste genam
     þritig þegna.    Þanon eft gewat
     huðe hremig    to ham faran,
 125    mid þære wælfylle    wica neosan.
     Ða wæs on uhtan    mid ærdæge
     Grendles guðcræft    gumum undyrne.
     Þa wæs æfter wiste    wop up ahafen,
     micel morgensweg.    Mære þeoden
 130    æþeling ærgod,    unbliðe sæt,
     þolode ðryðswyð,    þegnsorge dreah,
     syðþan hie þæs laðan    last sceawedon,
     wergan gastes.    Wæs þæt gewin to strang,
 133r    lað 7 longsum.    Næs hit lengra |fyrst,
 135    ac ymb ane niht    eft gefremede
     morðbeala mare,    7 no mearn fore
     fæhðe 7 fyrene.    Wæs to fæst on þam.
     Þa wæs eaðfynde    þe him elles hwær
     gerumlicor    ræste sohte,
 140    bed æfter burum,    ða him gebeacnod wæs,
     gesægd soðlice    sweotolan tacne
     healðegnes hete.    Heold hyne syðþan
     fyr 7 fæstor,    se þæm feonde ætwand.
     Swa rixode    7 wið rihte wan,
 145    ana wið eallum,    oð þæt idel stod
     husa selest.    Wæs seo hwil micel,
     twelf wintra tid,    torn geþolode,
     wine, scyldenda,    weana gehwelcne,
     sidra sorga.    Forðam sona wearð
 150    ylda bearnum    undyrne, cuð,
     gyddum geomore,    þætte Grendel wan
     hwile wið Hroþgar,    heteniðas wæg,
     fyrene 7 fæhðe    fela missera,
     singale sæce.    Sibbe ne wolde
 155    wið manna hwone    mægenes Deniga
     feorhbealo feorran,    fea þingian.
     Ne þær nænig witena    wenan þorfte
     beorhtre bote    to banan folmum.
 133v    |Atol æglæca   ehtende wæs,
 160   deorc deaþscua,   duguþe 7 geogoþe,
     seomade 7 syrede,   sinnihte heold
     mistige moras.    Men ne cunnon
     hwyder helrunan    hwyrftum scriþað.
     Swa fela fyrena    feond mancynnes,
 165    atol angengea,    oft gefremede,
     heardra hynða.    Heorot eardode,
     sincfage sel    sweartum nihtum.
     No he þone gifstol    gretan moste
     maþðum for Metode,    ne his myne wisse.
 170    Þæt wæs wræc micel    wine Scyldinga,
     modes brecða.    Monig oft gesæt
     rice to rune;    ræd eahtedon,
     hwæt swiðferhðum    selest wære
     wið færgryrum    to gefremmanne.
 175    Hwilum hie geheton    æt hrærgtrafum
     wigweorþunga,    wordum bædon
     þæt him gastbona    geoce gefremede
     wið þeodþreaum.    Swylc wæs þeaw hyra,
     hæþenra hyht.    Helle gemundon
 180    in modsefan,    Metod hie ne cuþon,
     dæda Demend,    ne wiston hie Drihten God.
 134r    | Ne hie huru heofena Helm    herian ne cuþon,
     wuldres Waldend.    Wa bið þæm ðe sceal
     þurh sliðne nið    sawle bescufan
 185    in fyres fæþm,    frofre ne wenan,
     wihte gewendan.    Wel bið þæm þe mot
     æfter deaðdæge    Drihten secean
     7 to fæder fæþmum    freoðo wilnian.
 .III.
     Swa ða mælceare    maga Healfdenes
 190    singala seað.    Ne mihte snotor hæleð
     wean onwendan.    Wæs þæt gewin to swyð,
     laþ 7 longsum,    þe on ða leode becom,
     nydwracu niþgrim,    nihtbealwa mæst.
     Þæt fram ham gefrægn    Higelaces þegn,
 195    god mid Geatum,    Grendles dæda.
     Se wæs moncynnes    mægenes strengest
     on þæm dæge    þysses lifes,
     æþele 7 eacen.    Het him yðlidan
     godne gegyrwan.    Cwæð, he guðcyning
 200    ofer swanrade    secean wolde,
     mærne þeoden,    þa him wæs manna þearf.
     Ðone siðfæt him    snotere ceorlas
 134v    lythwon logon.   |Þeah he him leof wære,
     hwetton higerofne.   Hæl sceawedon.
 205    Hæfde, se goda    Geata leoda,
     cempan gecorone,    þara þe he cenoste
     findan mihte.   Fiftyna sum
     sundwudu sohte,    secg wisade,
     lagucræftig mon    landgemyrcu.
 210    Fyrst forð gewat.    Flota wæs on yðum,
     bat under beorge.    Beornas gearwe
     on stefn stigon.    Streamas wundon,
     sund wið sande.    Secgas bæron
     on bearm nacan    beorhte frætwe,
 215    guðsearo geatolic.    Guman ut scufon,
     weras on wilsið    wudu bundenne.
     Gewat þa ofer wægholm,    winde gefysed,
     flota famiheals    fugle gelicost,
     oð þæt ymb antid    oþres dogores
 220    wundenstefna    gewaden hæfde,
     þæt ða liðende    land gesawon,
     brimclifu blican,    beorgas steape,
     side sænæssas.    Þa wæs sund liden,
     eoletes æt ende.    Þanon up hraðe
 225    Wedera leode    on wang stigon,
     sæwudu sældon.    Syrcan hrysedon,
     guðgewædo.    Gode þancedon
     þæs þe him yþlade    eaðe wurdon.
 135r    | Þa of wealle geseah    weard Scildinga,
 230    se þe holmclifu    healdan scolde,
     beran ofer bolcan    beorhte randas,
     fyrdsearu fuslicu.    Hine fyrwyt bræc
     modgehygdum    hwæt þa men wæron.
     Gewat him þa to waroðe    wicge ridan,
 235    þegn Hroðgares,    þrymmum cwehte
     mægenwudu mundum,    meþelwordum frægn.
     "Hwæt syndon ge    searohæbbendra,
     byrnum werede,    þe þus brontne ceol
     ofer lagustræte    lædan cwomon,
 240    hider ofer holmas?"    He on handscole wæs
     endesæta,    ægwearde heold;
     þe on land Dena    laðra nænig
     mid scipherge    sceðþan ne meahte.
     "No her cuðlicor    cuman ongunnon
 245    lindhæbbende,    ne ge leafnesword
     guðfremmendra    gearwe ne wisson,
     maga gemedu.    Næfre ic maran geseah
     eorla ofer eorþan    ðonne is eower sum,
     secg on searwum.    Nis þæt seldguma,
 250    wæpnum geweorðad.    Næfre him his wlite leoge,
     ænlic ansyn.    Nu ic eower sceal
 135v    frumcyn witan,    ær ge fyr |heonan
     leassceaweras    on land Dena
     furþur feran.    Nu ge feorbuend,
 255    mereliðende    mine gehyrað
     anfealdne geþoht:    ofost is selest
     to gecyðanne.    Hwanan eowre cyme syndon?"
 .IIII.
     Him se yldesta    andswarode,
     werodes wisa,    wordhord onleac:
 260    "We synt gumcynnes    Geata leode
     7 Higelaces    heorðgeneatas.
     Wæs min fæder    folcum gecyþed,
     æþele ordfruma,    Ecgþeow haten.
     Gebad wintra worn,    ær he on weg hwurfe,
 265    gamol of geardum.    Hine gearwe geman,
     witena welhwylc,    wide geond eorþan.
     We þurh holdne hige    hlaford þinne,
     sunu Healfdenes,    secean cwomon,
     leodgebyrgean.    Wes þu us larena god.
 270    Habbað we to þæm mæran    micel ærende,
     Deniga frean.    Ne sceal þær dyrne sum
     wesan þæs, ic wene.    Þu wast, gif hit is
 136r    swa we soþlice |  secgan hyrdon,
     þæt mid Scyldingum    sceaðona ic nat hwylc,
 275    deogol dædhata,    deorcum nihtum,
     eaweð þurh egsan    uncuðne nið,
     hynðu 7 hrafyl.    Ic þæs Hroðgar mæg,
     þurh rumne sefan,    ræd gelæran,
     hu he, frod 7 god,    feond oferswyðeþ -
 280    gyf him edwendan    æfre scolde,
     bealuwa bisigu,    bot eft cuman.
     7 þa cearwylmas    colran wurðaþ,
     oððe a syþðan    earfoðþrage,
     þreanyd þolað,    þenden þær wunað
 285    on heahstede    husa selest."
     Weard maþelode,    ðær on wicge sæt,
     ombeht unforht:    "Æghwæþres sceal
     scearp scyldwiga    gescad witan
     worda 7 worca,    se þe wel þenceð.
 290    Ic þæt gehyre,    þæt þis is hold weorod
     frean Scyldinga.    Gewitaþ forð beran
     wæpen 7 gewædu.    Ic eow wisige.
     Swylce ic maguþegnas    mine hate
     wið feonda gehwone    flotan eowerne,
 295    niwtyrwydne    nacan on sande,
     arum healdan,    oþ ðæt eft byreð
 136v    ofer lagustrea|mas    leofne mannan,
     wudu wundenhals   to Wedermearce.
     Godfremmendra    swylcum gifeþe bið
 300    þæt þone hilderæs    hal gedigeð."
     Gewiton him þa feran.    Flota stille bad,
     seomode on sole,    sidfæþmed scip,
     on ancre fæst.    Eoforlic scionon
     ofer hleorberan,    gehroden golde;
 305    fah 7 fyrheard    ferhwearde heold.
     Guþmod grummon,    guman onetton,
     sigon ætsomne,    oþ þæt hy æltimbred,
     geatolic 7 goldfah,    ongyton mihton.
     Þæt wæs foremærost    foldbuendum
 310    receda under roderum.    On þæm se rica bad.
     Lixte se leoma    ofer landa fela.
     Him þa hildedeor    of modigra
     torht getæhte,    þæt hie him to mihton
     gegnum gangan.    Guðbeorna sum
 315    wicg gewende,    word æfter cwæð.
     "Mæl is me to feran.    Fæder alwalda
     mid arstafum    eowic gehealde,
     siða gesunde.    Ic to sæ wille,
 137r    wið |wrað werod    wearde healdan."
 .V.
 320    Stræt wæs stanfah,    stig wisode
     gumum ætgædere.    Guðbyrne scan
     heard, hondlocen,    hringiren scir
     song in searwum,    þa hie to sele furðum
     in hyra gryregeatwum    gangan cwomon.
 325    Setton sæmeþe    side scyldas,
     rondas regnhearde    wið þæs recedes weal,
     bugon þa to bence.    Byrnan hringdon,
     guðsearo gumena.    Garas stodon
     sæmanna searo,    samod ætgædere,
 330    æscholt ufan græg.    Wæs se irenþreat
     wæpnum gewurþad.    Þa ðær wlonc hæleð
     oretmecgas    æfter hæleþum frægn:
     "Hwanon ferigeað ge    fætte scyldas
     græge syrcan    7 grimhelmas,
 335    heresceafta heap?    Ic eom Hroðgares
     ar 7 ombiht.    Ne seah ic elþeodige
     þus manige men    modiglicran.
     Wen' ic þæt ge for wlenco,    nalles for wræcsiðum,
 137v    ac for hige|þrymmum    Hroðgar sohton."
 340    Him þa ellenrof    andswarode,
     wlanc Wedera leod,    word æfter spræc,
     heard under helme.    "We synt Higelaces
     beodgeneatas.    Beowulf is min nama.
     Wille ic asecgan    sunu Healfdenes,
 345    mærum þeodne,    min ærende,
     aldre þinum,    gif he us geunnan wile
     þæt we hine swa godne    gretan moton."
     Wulfgar maþelode.    Þæt wæs Wendla leod,
     wæs his modsefa    manegum gecyðed,
 350    wig 7 wisdom:    "Ic þæs wine Deniga,
     frean Scildinga,    frinan wille,
     beaga bryttan,    swa þu bena eart,
     þeoden mærne    ymb þinne sið,
     7 þe þa andsware    ædre gecyðan
 355    ðe me se goda    agifan þenceð."
     Hwearf þa hrædlice    þær Hroðgar sæt,
     eald 7 unhar,    mid his eorla gedriht.
     Eode ellenrof    þæt he for eaxlum gestod
     Deniga frean.    Cuþe he duguðe þeaw.
 138r    Wulfgar maðelode    |to his winedrihtne:
     "Her syndon geferede,    feorran cumene,
     ofer geofenes begang    Geata leode.
     Þone yldestan    oretmecgas
     Beowulf nemnað.    Hy benan synt,
 365    þæt hie, þeoden min,    wið þe moton
     wordum wrixlan.    No ðu him wearne geteoh
     ðinra gegncwida,    glædman Hroðgar.
     Hy on wiggetawum    wyrðe þinceað
     eorla geæhtlan.    Huru se aldor deah,
 370    se þæm heaðorincum    hider wisade."
 .VI.
     Hroðgar maþelode,    helm Scyldinga:
     "Ic hine cuðe    cnihtwesende.
     Wæs his ealdfæder    Ecgþeo haten.
     Ðæm to ham forgeaf    Hreþel Geata,
 375    angan dohtor.    Is his eaforan nu
     heard her cumen,    sohte holdne wine.
     Ðonne sægdon þæt,    sæliþende,
     þa ðe gifsceattas    Geata fyredon
 138v    þyder to þance,    þæt he þri|tiges
 380    manna mægencræft    on his mundgripe
     heaþorof hæbbe.    Hine halig God
     for arstafum    us onsende,
     to West-Denum,   þæs ic wen hæbbe,
     wið Grendles gryre.   Ic þæm godan sceal
 385    for his modþræce   madmas beodan.
     Beo ðu on ofeste,    hat in gan
     seon sibbegedriht    samod ætgædere.
     Gesaga him eac wordum    þæt hie sint wilcuman
     Deniga leodum."    Word inne abead:
 390    "Eow het secgan,    sigedrihten min,
     aldor East-Dena,    þæt he eower æþelu can,
     7 ge him syndon    ofer sæwylmas
     heardhicgende    hider wilcuman.
     Nu ge moton gangan    in eowrum guðgeatawum,
 395    under heregriman,    Hroðgar geseon.
     Lætað hildebord    her onbidan,
     wuduwælsceaftas,    worda geþinges."
     Aras þa se rica,    ymb hine rinc manig,
     þryðlic þegna heap.    Sume þær bidon,
 139r    heaðoreaf heoldon,    swa him se |hearda bebead.
     Snyredon ætsomne,   þa secg wisode
     under Heorotes hrof,
     heard under helme,    þæt he on heoðe gestod.
     Beowulf maðelode.    On him byrne scan,
 405    searonet seowed    smiþes orþancum:
     "Wæs þu, Hroðgar, hal.    Ic eom Higelaces
     mæg 7 magoðegn.    Hæbbe ic mærða fela
     ongunnen on geogoþe.    Me wearð Grendles þing
     on minre eþeltyrf    undyrne cuð.
 410    Secgað sæliðend    þæt þæs sele stande,
     reced selesta    rinca gehwylcum,
     idel 7 unnyt,    siððan æfenleoht
     under heofenes hador    beholen weorþeð.
     Þa me þæt gelærdon,    leode mine,
 415    þa selestan,    snotere ceorlas,
     þeoden Hroðgar,    þæt ic þe sohte,
     for þan hie mægenes cræft    mine cuþon;
     selfe ofersawon,    ða ic of searwum cwom,
     fah from feondum,    þær ic fife geband,
 420    yðde eotena cyn,    7 on yðum slog
     niceras nihtes,    nearoþearfe dreah,
 139v    wræc |Wedera nið.    Wean ahsodon,
     forgrand gramum.    7 nu wið Grendel sceal,
     wið þam aglæcan    ana gehegan
 425    ðing wið þyrse.   Ic þe nu ða,
     brego Beorht-Dena    biddan wille,
     eodor Scyldinga,    anre bene,
     þæt ðu me ne forwyrne,    wigendra hleo,
     freowine folca,    nu ic þus feorran com:
 430    þæt ic mote ana,    na minra eorla gedryht
     7 þes hearda heap,    Heorot fælsian.
     Hæbbe ic eac geahsod    þæt se æglæca
     for his wonhydum    wæpna ne recceð.
     Ic þæt þonne forhicge,    swa me Higelac sie,
 435    min mondrihten,    modes bliðe,
     þæt ic sweord bere    oþðe sidne scyld,
     geolorand to guþe.    Ac ic mid grape sceal
     fon wið feonde    7 ymb feorh sacan,
     lað wið laþum.    Ðær gelyfan sceal
 440    Dryhtnes dome,    se þe hine deað nimeð.
     Wen' ic þæt he wille,    gif he wealdan mot
     in þæm guðsele,    Geotena leode
 140r    etan unforhte,    swa he |oft dyde
     mægenhreð manna.    Na þu minne þearft
 445    hafalan hydan,    ac he me habban wile
     deore fahne,    gif mec deað nimeð.
     Byreð blodig wæl,    byrgean þenceð,
     eteð angenga    unmurnlice,
     mearcað morhopu.    No ðu ymb mines ne þearft
 450    lices feorme    leng sorgian.
     Onsend Higelace,    gif mec hild nime,
     beaduscruda betst    þæt mine breost wereð,
     hrægla selest.    Þæt is Hrædlan laf
     Welandes geweorc.    Gæð a wyrd swa hio scel.
 .VII.
 455    Hroðgar maþelode,    helm Scyldinga:
     "Fere fyhtum, þu,    wine min Beowulf,
     7 for arstafum,    usic sohtest.
     Gesloh þin fæder    fæhðe mæste.
     Wearþ he Heaþolafe    to handbonan
 460    mid Wilfingum.    Ða hine wigara cyn
     for herebrogan    habban ne mihte.
     Þanon he gesohte    Suð-Dena folc
 140v    ofer yða gewealc    Ar-|Scyldinga.
     Ða ic furþum weold    folce Deninga
 465    7 on geogoðe heold    gimmerice,
     hordburh hæleþa.    Ða wæs Heregar dead,
     min yldra mæg    unlifigende,
     bearn Healfdenes.    Se wæs betera ðonne ic.
     Siððan þa fæhðe    feo þingode.
 470    Sende ic Wylfingum    ofer wæteres hrycg
     ealde madmas.    He me aþas swor.
     Sorh is me to secganne    on sefan minum,
     gumena ængum,    hwæt me Grendel hafað
     hynðo on Heorote    mid his heteþancum,
 475    færniða gefremed.    Is min fletwerod,
     wigheap gewanod.    Hie wyrd forsweop
     on Grendles gryre.    God eaþe mæg
     þone dolsceaðan    dæda getwæfan.
     Ful oft gebeotedon,    beore druncne,
 480    ofer ealowæge    oretmecgas,
     þæt hie in beorsele    bidan woldon
     Grendles guþe    mid gryrum ecga.
     Ðonne wæs þeos medoheal    on morgentid
     drihtsele dreorfah,    þonne dæg lixte,
 141r    eal |bencþelu    blode bestymed,
     heall heorudreore.    Ahte ic holdra þy læs,
     deorre duguðe,    þe þa deað fornam.
     Site nu to symle    7 onsæl meoto,
     sigehreð secgum,    swa þin sefa hwette."
 490    Þa wæs Geatmæcgum    geador ætsomne
     on beorsele    benc gerymed.
     Þær swiðferhþe    sittan eodon,
     þryðum dealle.    Þegn nytte beheold,
     se þe on handa bær    hroden ealowæge,
 495    scencte scir wered.    Scop hwilum sang
     hador on Heorote.    Þær wæs hæleða dream,
     duguð unlytel    Dena 7 Wedera.
 .VIII.
     HVNferð maþelode,    Ecglafes bearn,
     þe æt fotum sæt    frean Scyldinga.
 500    Onband beadurune.    Wæs him Beowulfes sið,
     modges merefaran,    micel æfþunca,
     forþon þe he ne uþe    þæt ænig oðer man
 141v    æfre |mærða þon ma    middangeardes
     gehedde under heofenum    þonne he sylfa:
 505    "Eart þu se Beowulf,    se þe wið Brecan wunne
     on sidne sæ,    ymb sund flite,
     ðær git for wlence    wada cunnedon
     7 for dolgilpe    on deop wæter
     aldrum neþdon?    Ne inc ænig mon,
 510    ne leof ne lað,    belean mihte
     sorhfullne sið,    þa git on sund reon.
     Þær git eagorstream    earmum þehton,
     mæton merestræta,    mundum brugdon,
     glidon ofer garsecg.    Geofon yþum weol
 515    in wintrys wylm.    Git on wæteres æht
     seofon niht swuncon.    He þe æt sunde oferflat,
     hæfde mare mægen.    Þa hine on morgentid
     on Heaþo-Ræmes.    holm up ætbær,
     Ðonon he gesohte    swæsne .eðel.,
 520    leof his leodum,    lond Brondinga,
     freoðoburh fægere,    þær he folc ahte,
 142r    burh 7 beagas.    |Beot eal wið þe
     sunu Beanstanes    soðe gelæste.
     Ðonne wene ic to þe    wyrsan geþingea,
 525    ðeah þu heaðoræsa    gehwær dohte,
     grimre guðe,    gif þu Grendles dearst
     nihtlongne fyrst    nean bidan."
     Beowulf maþelode,    bearn Ecgþeowes:
     "Hwæt, þu worn fela,    wine min Hunferð,
 530    beore druncen,    ymb Brecan spræce,
     sægdest from his siðe.    Soð ic talige
     þæt ic merestrengo    maran ahte,
     earfeþo on yþum,    ðonne ænig oþer man.
     Wit þæt gecwædon,    cnihtwesende
 535    7 gebeotedon,    wæron begen þa git
     on geogoðfeore,    þæt wit on garsecg ut
     aldrum neðdon,    7 þæt geæfndon swa.
     Hæfdon swurd nacod,    þa wit on sund reon,
     heard on handa.    Wit unc wið hronfixas
 540    werian þohton.    No he wiht fram me
     flodyþum feor    fleotan meahte,
     hraþor on holme,    no ic fram him wolde.
 142v    Ða wit æt|somne    on sæ wæron
     fif nihta fyrst,   oþ þæt unc flod todraf,
 545    wado weallende,    wedera cealdost,
     nipende niht,    7 norþanwind,
     heaðogrim ondhwearf.    Hreo wæron yþa!
     Wæs merefixa    mod onhrered:
     þær me wið laðum    licsyrce min
 550    heard hondlocen,    helpe gefremede,
     beadohrægl broden    on breostum læg,
     golde gegyrwed.    Me to grunde teah,
     fah feondscaða,    fæste hæfde,
     grim on grape.    Hwæþre me gyfeþe wearð
 555    þæt ic aglæcan    orde geræhte,
     hildebille.    Heaþoræs fornam
     mihtig meredeor    þurh mine hand."
 .VIIII.
     "Swa mec gelome    laðgeteonan
     þreatedon þearle.    Ic him þenode
 560    deoran sweorde,    swa hit gedefe wæs.
     Næs hie ðære fylle    gefean hæfdon,
     manfordædlan,    þæt hie me þegon,
     symbel ymbsæton    sægrunde neah.
 143r    Ac on mergenne,    mecum |wunde,
 565    be yðlafe    uppe lægon,
     sweordum aswefede,    þæt syðþan na
     ymb brontne ford    brimliðende
     lade ne letton.   Leoht eastan com,
     beorht beacen Godes,    brimu swaþredon,
 570    þæt ic sænæssas    geseon mihte,
     windige weallas.    Wyrd oft nereð
     unfægne eorl,    þonne his ellen deah.
     Hwæþere me gesælde    þæt ic mid sweorde ofsloh
     niceras nigene.    No ic on niht gefrægn
 575    under heofones hwealf    heardran feohtan,
     ne on egstreamum    earmran mannon.
     Hwaþere ic fara feng    feore gedigde,
     siþes werig.    Ða mec sæ oþbær,
     flod æfter faroðe,    on Finna land,
 580    wadu weallendu.    No ic wiht fram þe
     swylcra searoniða    secgan hyrde,
     billa brogan.    Breca næfre git
     æt heaðolace,    ne gehwæþer incer,
     swa deorlice    dæd gefremede
 585    fagum sweordum.    No ic þæs gylpe,
     þeah ðu þinum broðrum    to banan wurde,
 143v    heafodmægum.    Þæs þu in |helle scealt
     werhðo dreogan,    þeah þin wit duge.
     Secge ic þe to soðe,    sunu Ecglafes,
 590    þæt næfre Gredel swa fela    gryra gefremede,
     atol æglæca    ealdre þinum,
     hynðo on Heorote,    gif þin hige wære,
     sefa swa searogrim    swa þu self talast.
     Ac he hafað onfunden    þæt he þa fæhðe ne þearf,
 595    atole ecgþræce    eower leode
     swiðe onsittan    Sige-Scyldinga.
     Nymeð nydbade,    nænegum arað
     leode Deniga,    ac he lust wigeð,
     swefeð ond sendeþ,    secce ne weneþ
 600    to Gar-Denum.    Ac ic him Geata sceal
     eafoð 7 ellen    ungeara nu
     guþe gebeodan.    Gæþ eft, se þe mot,
     to medo modig,    siþþan morgenleoht
     ofer ylda bearn    oþres dogores,
 605    sunne sweglwered    suþan scineð."
     Þa wæs on salum    sinces brytta,
     gamolfeax 7 guðrof.    Geoce gelyfde,
 144r    |brego Beorht-Dena,   gehyrde on Beowulfe,
     folces hyrde,    fæstrædne geþoht.
 610    Ðær wæs hæleþa hleahtor,    hlyn swynsode,
     word wæron wynsume.    Eode Wealhþeow forð,
     cwen Hroðgares,    cynna gemyndig,
     grette goldhroden    guman on healle.
     7 þa freolic wif    ful gesealde
 615    ærest East-Dena    eþelwearde,
     bæd hine bliðne    æt þære beorþege,
     leodum leofne.    He on lust geþeah
     symbel 7 seleful,    sigerof kyning.
     Ymbeode þa,    ides Helminga,
 620    duguþe 7 geogoþe    dæl æghwylcne,
     sincfato sealde,    oþ þæt sæl alamp
     þæt hio Beowulfe,    beaghroden cwen,
     mode geþungen,    medoful ætbær.
     Grette Geata leod,    Gode þancode
 625    wisfæst wordum,    þæs ðe hire se willa gelamp,
     þæt heo on ænigne    eorl gelyfde
     fyrena frofre.    He þæt ful geþeah,
 144v    wælreow wiga   | æt Wealhþeon
     7 þa gyddode,    guþe gefysed.
 630    Beowulf maþelode,    bearn Ecgþeowes:
     "Ic þæt hogode,    þa ic on holm gestah,
     sæbat gesæt    mid minra secga gedriht,
     þæt ic anunga    eowra leoda
     willan geworhte,    oþðe on wæl crunge,
 635    feondgrapum fæst.    Ic gefremman sceal
     eorlic ellen,    oþðe endedæg
     on þisse meoduhealle    minne gebidan."
     Ðam wife þa word    wel licodon,
     gilpcwide Geates.    Eode goldhroden,
 640    freolicu folccwen,    to hire frean sittan.
     Þa wæs eft, swa ær    inne on healle,
     þryðword sprecen,    ðeod on sælum,
     sigefolca sweg,    oþ þæt semninga
     sunu Healfdenes    secean wolde
 645    æfenræste.    Wiste þæm ahlæcan
     to þæm heahsele    hilde geþinged,
     siððan hie sunnan leoht    geseon meahton,
     oþ ðe nipende    niht ofer ealle,
     scaduhelma gesceapu    scriðan cwoman,
 650    wan under wolcnum.    Werod eall aras.
     Grette þa guma    guman oþerne,
     Hroðgar Beowulf,    7 him hæl abead,
 145r    winærnes |geweald,    7 þæt word acwæð:
     "Næfre ic ænegum men    ær alyfde,
 655    siþðan ic hond 7 rond    hebban mihte,
     ðryþærn Dena,    buton þe nu ða.
     Hafa nu 7 geheald    husa selest,
     gemyne mærþo,    mægenellen cyð,
     waca wið wraþum.    Ne bið þe wilna gad
 660    gif þu þæt ellenweorc    aldre gedigest."
 .X.
     ÐA him Hroþgar gewat    mid his hæleþa gedryht,
     eodur Scyldinga    ut of healle.
     Wolde wigfruma    Wealhþeo secan,
     cwen to gebeddan.    Hæfde Kyningwuldor
 665    Grendle togeanes,    swa guman gefrungon,
     seleweard aseted.    Sundornytte beheold
     ymb aldor Dena,    eotonweard abead.
     Huru Geata leod    georne truwode
     modgan mægnes,    Metodes hyldo.
 670    Ða he him of dyde    isernbyrnan,
     helm of hafelan,    sealde his hyrsted sweord,
     irena cyst,    ombihtþegne,
     7 gehealdan het    hildegeatwe.
     Gespræc þa se goda    gylpworda sum,
 145v    Beowulf |Geata,    ær he on bed stige:
     "No ic me an herewæsmun    hnagran talige,
     guþgeweorca,    þonne Grendel hine.
     Forþan ic hine sweorde    swebban nelle,
     aldre beneotan,    þeah ic eal mæge.
 680    Nat he þara goda,    þæt he me ongean slea,
     rand geheawe,    þeah ðe he rof sie
     niþgeweorca.    Ac wit on niht sculon
     secge ofersittan,    gif he gesecean dear
     wig ofer wæpen.    7 siþðan witig God,
 685    on swa hwæþere hond,    halig Dryhten,
     mærðo deme,    swa him gemet þince."
     Hylde hine þa, heaþodeor,    hleorbolster onfeng
     eorles andwlitan,    7 hine ymb monig
     snellic særinc    selereste gebeah.
 690    Nænig heora þohte,    þæt he þanon scolde
     eft eardlufan    æfre gesecean,
     folc oþðe freoburh,    þær he afeded wæs.
     Ac hie hæfdon gefrunen    þæt hie ær, to fela micles,
     in þæm winsele    wældeað fornam
 695    Denigea leode.    Ac him Dryhten forgeaf
 146r    wigspeda gewiofu |  Wedera leodum,
     frofor 7 fultum,   þæt hie feond heora
     ðurh anes cræft    ealle ofercomon,
     selfes mihtum.    Soð is gecyþed,
 700    þæt mihtig God    manna cynnes
     weold wideferhð.    Com on wanre niht
     scriðan sceadugenga.    Sceotend swæfon,
     þa þæt hornreced    healdan scoldon,
     ealle buton anum.    Þæt wæs yldum cuþ,
 705    þæt hie ne moste,    þa Metod nolde,
     se synscaþa    under sceadu bregdan.
     Ac he wæccende    wraþum on andan
     bad bolgenmod    beadwa geþinges.
 .XI.
     Ða com of more    under misthleoþum
 710    Grendel gongan,    Godes yrre bær.
     Mynte, se manscaða    manna cynnes,
     sumne besyrwan    in sele þam hean.
     Wod under wolcnum    to þæs þe he winreced,
     goldsele gumena    gearwost wisse,
 715    fættum fahne.    Ne wæs þæt forma sið
     þæt he Hroþgares    ham gesohte.
 146v    Næfre he on aldordagum,    ær |ne siþðan,
     heardran hæle    healðegnas fand.
     Com þa to recede,    rinc siðian,
 720    dreamum bedæled.    Duru sona onarn,
     fyrbendum fæst,    syþðan he hire folmum æthran.
     Onbræd þa, bealohydig,    ða he gebolgen wæs,
     recedes muþan.    Raþe æfter þon
     on fagne flor    feond treddode,
 725    eode yrremod.    Him of eagum stod
     ligge gelicost    leoht unfæger.
     Geseah he in recede    rinca manige,
     swefan sibbegedriht    samod ætgædere
     magorinca heap.    Þa his mod ahlog,
 730    mynte þæt he gedælde,    ær þon dæg cwome,
     atol aglæca    anra gehwylces
     lif wið lic.   Þa him alumpen wæs
     wistfylle wen.    Ne wæs þæt wyrd þa gen
     þæt he ma moste    manna cynnes
 735    ðicgean ofer þa niht.    Þryðswyð beheold,
     mæg Higelaces,    hu se manscaða
     under færgripum    gefaran wolde.
     Ne þæt se aglæca    yldan þohte,
 147A (131)r    ac he ge|feng hraðe    forman siðe
 740    slæpendne rinc,    slat unwearnum,
     bat banlocan,    blod edrum dranc,
     synsnædum swealh.    Sona hæfde
     unlyfigendes    eal gefeormod
     fet 7 folma.    Forð near ætstop,
 745    nam þa mid handa    higeþihtigne
     rinc on ræste,    ræhte ongean,
     feond mid folme.    He onfeng hraþe
     inwitþancum    7 wið earm gesæt.
     Sona þæt onfunde,    fyrena hyrde,
 750    þæt he ne mette    middangeardes,
     eorþan sceatta,    on elran men
     mundgripe maran.    He on mode wearð
     forht on ferhðe.    No þy ær fram meahte.
     Hyge wæs him hinfus,    wolde on heolster fleon,
 755    secan deofla gedræg.    Ne wæs his drohtoð þær
     swylce he on ealderdagum    ær gemette.
     Gemunde þa, se goda    mæg Higelaces,
     æfenspræce.    Uplang astod
     7 him fæste wiðfeng.    Fingras burston.
 760    Eoten wæs utweard,    eorl furþur stop.
 147A (131)v    Mynte se mæra,   |hwær he meahte swa,
     widre gewindan,    7 on weg þanon
     fleon on fenhopu.    Wiste his fingra geweald
     on grames grapum,    þæt he wæs geocor sið
 765    þæt se hearmscaþa    to Heorute ateah.
     Dryhtsele dynede.    Denum eallum wearð,
     ceasterbuendum,    cenra gehwylcum,
     eorlum ealuscerwen.    Yrre wæron begen,
     reþe renweardas.    Reced hlynsode.
 770    Þa wæs wundor micel    þæt se winsele
     wiðhæfde heaþodeorum,    þæt he on hrusan ne feol,
     fæger foldbold.    Ac he þæs fæste wæs,
     innan 7 utan    irenbendum,
     searoþoncum besmiþod.    Þær fram sylle abeag
 775    medubenc monig,    mine gefræge,
     golde geregnad,    þær þa graman wunnon.
     Þæs ne wendon ær,    witan Scyldinga,
     þæt hit a mid gemete    manna ænig,
     betlic 7 banfag    tobrecan meahte,
 780    listum tolucan,    nymþe liges fæþm
 147r    swulge on swaþule.    Sweg |up astag,
     niwe geneahhe:    Norð-Denum stod
     atelic egesa,    anra gehwylcum
     þara þe of wealle    wop gehyrdon,
 785    gryreleoð galan    Godes andsacan,
     sigeleasne sang,    sar wanigean,
     helle hæfton.    Heold hine fæste,
     se þe manna wæs    mægene strengest
     on þæm dæge    þysses lifes.
 .XII.
 790    Nolde, eorla hleo,    ænige þinga
     þone cwealmcuman    cwicne forlætan,
     ne his lifdagas    leoda ænigum
     nytte tealde.    Þær genehost brægd
     eorl Beowulfes,    ealde lafe,
 795    wolde freadrihtnes    feorh ealgian,
     mæres þeodnes,    ðær hie meahton swa.
     Hie þæt ne wiston,    þa hie gewin drugon,
     heardhicgende    hildemecgas,
     7 on healfa gehwone    heawan þohton,
 800    sawle secan:    þone synscaðan
     ænig ofer eorþan,    irenna cyst,
     guðbilla nan    gretan nolde.
 147v    Ac he sigewæpnum   |forsworen hæfde,
     ecga gehwylcre.    Scolde his aldorgedal,
 805    on ðæm dæge    þysses lifes,
     earmlic wurðan,    7 se ellorgast
     on feonda geweald    feor siðian.
     Ða þæt onfunde    se þe fela æror
     modes myrðe    manna cynne,
 810    fyrene gefremede,    he fag wið God,
     þæt him se lichoma    læstan nolde;
     ac hine se modega    mæg Hygelaces
     hæfde be honda.    Wæs gehwæþer oðrum
     lifigende lað.    Licsar gebad,
 815    atol æglæca.    Him on eaxle wearð
     syndolh sweotol,    seonowe onsprungon,
     burston banlocan.    Beowulfe wearð
     guðhreð gyfeþe.    Scolde Grendel þonan
     feorhseoc fleon    under fenhleoðu,
 820    secean wynleas wic.    Wiste þe geornor
     þæt his aldres wæs    ende gegongen,
     dogera dægrim.    Denum eallum wearð
     æfter þam wælræse    willa gelumpen.
     Hæfde þa gefælsod,    se þe ær feorran com,
 825    snotor 7 swyðferhð,    sele Hroðgares,
 148r    genered wið |niðe.    Nihtweorce gefeh,
     ellenmærþum.    Hæfde East-Denum,
     Geatmecga leod,    gilp gelæsted.
     Swylce oncyþðe    ealle gebette,
 830    inwidsorge,    þe hie ær drugon,
     7 for þreanydum    þolian scoldon
     torn unlytel.    Þæt wæs tacen sweotol,
     syþðan hildedeor    hond alegde,
     earm 7 eaxle.    Þær wæs eal geador
 835    Grendles grape    under geapne hrof.
 .XIII.
     ÐA wæs on morgen    mine gefræge
     ymb þa gifhealle    guðrinc monig.
     Ferdon folctogan    feorran 7 nean
     geond widwegas    wundor sceawian,
 840    laþes lastas.    No his lifgedal
     sarlic þuhte    secga ænegum
     þara þe tirleases    trode sceawode,
     hu he werigmod    on weg þanon,
     niða ofercumen,    on nicera mere,
 845    fæge 7 geflymed,    feorhlastas bær.
     Ðær wæs on blode    brim weallende,
     atol yða geswing    eal gemenged
 148v    haton heolfre;    | heorodreore weol,
     deaðfæge deog.    Siððan, dreama leas,
 850    in fenfreoðo    feorh alegde,
     hæþene sawle.    Þær him hel onfeng.
     Þanon eft gewiton    ealdgesiðas,
     swylce geong manig,    of gomenwaþe
     fram mere, modge   mearum ridan,
 855    beornas on blancum.    Ðær wæs Beowulfes
     mærðo mæned.    Monig oft gecwæð
     þætte suð ne norð    be sæm tweonum,
     ofer eormengrund,    oþer nænig
     under swegles begong    selra nære
 860    rondhæbbendra,    rices wyrðra.
     Ne hie huru winedrihten    wiht ne logon,
     glædne Hroðgar,    ac þæt wæs god cyning.
     Hwilum heaþorofe    hleapan leton,
     on geflit faran    fealwe mearas,
 865    ðær him foldwegas    fægere þuhton,
     cystum cuðe.    Hwilum cyninges þegn
     guma gilphlæden,    gidda gemyndig,
     se ðe ealfela    ealdgesegena
     worn gemunde;    word oþer fand
 870    soðe gebunden.    Secg eft ongan
 149r    sið Beowulfes    snyttrum |styrian,
     7 on sped wrecan    spel gerade,
     wordum wrixlan.    Welhwylc gecwæð
     þæt he fram Sigemunde    secgan hyrde,
 875    ellendædum,    uncuþes fela
     Wælsinges gewin,    wide siðas,
     þara þe gumena bearn    gearwe ne wiston,
     fæhðe 7 fyrena,    buton Fitela mid hine,
     þonne he swulces hwæt    secgan wolde,
 880    eam his nefan,    swa hie a wæron
     æt niða gehwam    nydgesteallan.
     Hæfdon ealfela    eotena cynnes
     sweordum gesæged.    Sigemunde gesprong
     æfter deaðdæge    dom unlytel.
 885    Syþðan wiges heard    wyrm acwealde,
     hordes hyrde,    he under harne stan
    æþelinges bearn   ana geneðde
     frecne dæde,    ne wæs him Fitela mid.
     Hwæþre him gesælde    ðæt þæt swurd þurhwod
 890    wrætlicne wyrm,    þæt hit on wealle ætstod,
     dryhtlic iren.    Draca morðre swealt.
     Hæfde aglæca    elne gegongen,
     þæt he beahhordes    brucan moste
 149v    selfes dome.    | Sæbat gehleod,
 895    bær on bearm scipes    beorhte frætwa,
     Wælses eafera.    Wyrm hat gemealt.
     Se wæs wreccena    wide mærost
     ofer werþeode,    wigendra hleo,
     ellendædum.    He þæs ær onðah.
 900    Siððan Heremodes    hild sweðrode,
     earfoð' 7 ellen.    He mid eotenum wearð
     on feonda geweald    forð forlacen,
     snude forsended.    Hine sorhwylmas
     lemede to lange.    He his leodum wearð,
 905    eallum æþellingum,    to aldorceare.
     Swylce oft bemearn    ærran mælum
     swiðferhþes sið,    snotor ceorl monig,
     se þe him bealwa    to bote gelyfde,
     þæt þæt ðeodnes bearn    geþeon scolde,
 910    fæderæþelum onfon,    folc gehealdan,
     hord 7 hleoburh,    hæleþa rice,
     .eðel. Scyldinga.    He þær eallum wearð,
     mæg Higelaces,    manna cynne,
     freondum gefægra.    Hine fyren onwod.
 915    Hwilum flitende    fealwe stræte
     mearum mæton.    Ða wæs morgenleoht
 150r    scofen 7 scynded.    |Eode scealc monig
     swiðhicgende    to sele þam hean
     searowundor seon.    Swylce self cyning
 920    of brydbure,    beahhorda weard,
     tryddode tirfæst    getrume micle,
     cystum gecyþed;    7 his cwen mid him
     medostigge mæt    mægþa hose.
 .XIIII.
     Hroðgar maþelode.    He to healle geong,
 925    stod on stapole,    geseah steapne hrof
     golde fahne    7 Grendles hond.
     "Ðisse ansyne    Alwealdan þanc
     lungre gelimpe.    Fela ic laþes gebad,
     grynna æt Grendle.    A mæg God wyrcan
 930    wunder æfter wundre,    wuldres Hyrde.
     Ðæt wæs ungeara    þæt ic ænigra me
     weana ne wende    to widan feore,
     bote gebidan,    þonne blode fah
     husa selest    heorodreorig stod,
 935    wea widscofen;    witena gehwylcne
     ðara þe ne wendon    þæt hie wideferhð
     leoda landgeweorc    laþum beweredon,
 150v    |scuccum 7 scinnum.    Nu scealc hafað
     þurh Drihtnes miht    dæd gefremede,
 940    ðe we ealle    ær ne meahton
     snyttrum besyrwan.    Hwæt! þæt secgan mæg,
     efne swa hwylc mægþa    swa ðone magan cende,
     æfter gumcynnum,    gyf heo gyt lyfað,
     þæt hyre Ealdmetod    este wære
 945    bearngebyrdo.    Nu ic Beowulf, þec,
     secg betsta,    me for sunu wylle
     freogan on ferhþe.    Heald forð tela
     niwe sibbe.    Ne bið þe ænigre gad
     worolde wilna,    þe ic geweald hæbbe.
 950    Ful oft ic for læssan    lean teohhode,
     hordweorþunge    hnahran rince,
     sæmran æt sæcce.    Þu þe self hafast
     dædum gefremed,    þæt þin dæd lyfað
     awa to aldre.    Alwalda þec
 955    gode forgylde,    swa he nu gyt dyde."
     Beowulf maþelode,    bearn Ecþeowes:
     "We þæt ellenweorc    estum miclum,
     feohtan fremedon,    frecne geneðdon
     eafoð uncuþes.    Uþe ic swiþor
 960    þæt ðu hine selfne    geseon moste,
     feond on frætewum    fylwerigne.
 151r    Ic him hrædlice    |heardan clammum
     on wælbedde    wriþan þohte,
     þæt he for handgripe    minum scolde
 965    licgean lifbysig,    butan his lic swice.
     Ic hine ne mihte,    þa Metod nolde,
     ganges getwæman:    no ic him þæs georne ætfealh,
     feorhgeniðlan.    Wæs to foremihtig,
     feond on feþe.    Hwæþere, he his folme forlet
 970    to lifwraþe    last weardian,
     earm 7 eaxle.    No þær ænige swa þeah
     feasceaft guma,    frofre gebohte.
     No þy leng leofað    laðgeteona
     synnum geswenced,    ac hyne sar hafað
 975    in niðgripe,    nearwe befongen
     balwon bendum.    Ðær abidan sceal,
     maga mane fah,    miclan domes,
     hu him scir Metod    scrifan wille."
     Ða wæs swigra secg,    sunu Eclafes,
 980    on gylpspræce    guðgeweorca,
     siþðan æþelingas    eorles cræfte
     ofer heanne hrof    hand sceawedon,
     feondes fingras.    Foran æghwylc wæs
     steda nægla gehwylc,    style gelicost,
 151v    hæþenes handsporu,    hilde|rinces
     egl unheoru.    Æghwylc gecwæð
     þæt him heardra nan    hrinan wolde,
     iren ærgod,    þæt ðæs ahlæcan
     blodge beadufolme   onberan wolde.
 .XV.
 990    ÐA wæs haten hreþe    Heort innanweard
     folmum gefrætwod.    Fela þæra wæs
     wera 7 wifa,    þe þæt winreced,
     gestsele gyredon.    Goldfag scinon,
     web æfter wagum,    wundorsiona fela
 995    secga gehwylcum,    þara þe on swylc starað.
     Wæs þæt beorhte bold    tobrocen swiðe
     eal inneweard    irenbendum fæst,
     heorras tohlidene.    Hrof ana genæs
     ealles ansund,    þe se aglæca
 1000    fyrendædum fag    on fleam gewand,
     aldres orwena.    No þæt yðe byð
     to befleonne,    fremme se þe wille;
     ac gesacan sceal,    sawlberendra,
     nyde genydde,    niþða bearna,
 1005    grundbuendra    gearwe stowe,
     þær his lichoma,    legerbedde fæst,
     swefeþ æfter symle.    Þa wæs sæl 7 mæl
 152r    þæt to healle |gang    Healfdenes sunu.
     Wolde self cyning    symbel þicgan.
 1010    Ne gefrægen ic þa mægþe    maran weorode
     ymb hyra sincgyfan    sel gebæran.
     Bugon þa to bence    blædagande,
     fylle gefægon.    Fægere geþægon
     medoful manig,    magas þara
 1015    swiðhicgende    on sele þam hean,
     Hroðgar 7 Hroþulf.    Heorot innan wæs
     freondum afylled.    Nalles facenstafas
     Þeod-Scyldingas    þenden fremedon.
     Forgeaf þa Beowulfe    brand Healfdenes;
 1020    segen gyldenne    sigores to leane,
     hroden hiltecumbor,    helm, 7 byrnan.
     Mære maðþumsweord    manige gesawon
     beforan beorn beran.    Beowulf geþah
     ful on flette.    No he þære feohgyfte
 1025    for scotenum    scamigan ðorfte.
     Ne gefrægn ic freondlicor    feower madmas
     golde gegyrede    gummanna fela
     in ealobence    oðrum gesellan.
     Ymb þæs helmes hrof,    heafodbeorge,
 1030    wirum bewunden,    walan utan heold,
 152v    þæt him fela | laf    frecne ne meahton,
     scurheard, sceþðan,    þonne scyldfreca
     ongean gramum    gangan scolde.
     Heht ða eorla hleo    eahta mearas,
 1035    fætedhleore,    on flet teon
     in under eoderas.    Þara anum stod
     sadol searwum fah,    since gewurþad.
     Þæt wæs hildesetl    heahcyninges,
     ðonne sweorda gelac    sunu Healfdenes
 1040    efnan wolde.    Næfre on ore læg
     widcuþes wig,    ðonne walu feollon.
     7 ða Beowulfe    bega gehwæþres
     eodor Ingwina    onweald geteah,
     wicga 7 wæpna.    Het hine wel brucan.
 1045    Swa manlice    mære þeoden
     hordweard hæleþa,    heaþoræsas geald
     mearum 7 madmum.    Swa hy næfre man lyhð,
     se þe secgan wile    soð æfter rihte.
 .XVI.
     ÐA gyt æghwylcum    eorla drihten
 1050    þara þe mid Beowulfe    brimleade teah,
     on þære medubence    maþðum gesealde,
 153r    yr|felafe,    7 þone ænne heht
     golde forgyldan,    þone ðe Grendel ær
     mane acwealde.    Swa he hyra ma wolde,
 1055    nefne him witig God    wyrd forstode,
     7 ðæs mannes mod.    Metod eallum weold
     gumena cynnes,    swa he nu git deð.
     Forþan bið andgit    æghwær selest,
     ferhðes foreþanc.    Fela sceal gebidan
 1060    leofes 7 laþes    se þe longe her
     on ðyssum windagum    worolde bruceð.
     Þær wæs sang 7 sweg    samod ætgædere
     fore Healfdenes    hildewisan;
     gomenwudu greted,    gid oft wrecen.
 1065    Ðonne healgamen    Hroþgares scop
     æfter medobence    mænan scolde,
     Finnes eaferum,    ða hie se fær begeat:
     Hæleð Healfdena,    Hnæf Scyldinga,
     in Freswæle    feallan scolde.
 1070    Ne huru Hildeburh    herian þorfte
     eotena treowe.    Unsynnum wearð
     beloren leofum    æt þam hildplegan,
     bearnum 7 broðrum.    Hie on gebyrd hruron,
 153v    gare | wunde.    Þæt wæs geomuru ides.
 1075    Nalles holinga    Hoces dohtor
     meotodsceaft bemearn,    syþðan morgen com.
     Ða heo under swegle   geseon meahte
     morþorbealo maga.    Þær he ær mæste heold
     worolde wynne,    wig ealle fornam
 1080    Finnes þegnas,    nemne feaum anum,
     þæt he ne mehte    on þæm meðelstede
     wig Hengeste    wiht gefeohtan,
     ne þa wealafe    wige forþringan
     þeodnes ðegne.    Ac hig him geþingo budon,
 1085    þæt hie him oðer flet    eal gerymdon,
     healle 7 heahsetl,    þæt hie healfre geweald
     wið eotena bearn    agan moston.
     7 æt feohgyftum    Folcwaldan sunu
     dogra gehwylce    Dene weorþode,
 1090    Hengestes heap    hringum wenede,
     efne swa swiðe    sincgestreonum
     fættan goldes    swa he Fresena cyn
     on beorsele    byldan wolde.
     Ða hie getruwedon    on twa healfa
 1095    fæste frioðuwære.    Fin Hengeste
 154r    elne unflitme    aðum |benemde
     þæt he þa wealafe    weotena dome
     arum heolde,    þæt ðær ænig mon
     wordum ne worcum    wære ne bræce,
 1100    ne þurh inwitsearo    æfre gemænden,
     ðeah hie hira beaggyfan    banan folgedon,
     ðeodenlease,    þa him swa geþearfod wæs.
     Gyf þonne Frysna hwylc    frecnen spræce
     ðæs morþorhetes    myndgiend wære,
 1105    þonne hit sweordes ecg    syððan scolde.
     Að wæs geæfned,    7 icge, gold,
     ahæfen of horde.    Here-Scyldinga
     betst beadorinca    wæs on bæl gearu.
     Æt þæm ade wæs    eþgesyne
 1110    swatfah syrce,    swyn ealgylden,
     eofer irenheard,    æþeling manig
     wundum awyrded.    Sume on wæle crungon.
     Het ða Hildeburh    æt Hnæfes ade
     hire selfre sunu    sweoloðe befæstan,
 1115    banfatu bærnan,    7 on bæl don.
     Earme on eaxle,    ides gnornode,
     geomrode giddum.    Guðrinc astah,
 154v    wand | to wolcnum.    Wælfyra mæst
     hlynode for hlawe.    Hafelan multon,
 1120    bengeato burston,    ðonne blod ætspranc,
     laðbite lices.    Lig ealle forswealg,
     gæsta gifrost,    þara ðe þær guð fornam
     bega folces.    Wæs hira blæd scacen.
 .XVII.
     GEwiton him ða wigend    wica neosian,
 1125    freondum befeallen,    Frysland geseon,
     hamas 7 heaburh.    Hengest ða gyt
     wælfagne winter    wunode mid Finne
    eal unhlitine.    Eard gemunde,
     þeah þe he meahte    on mere drifan
 1130    hringedstefnan.    Holm storme weol,
     won wið winde;    winter yþe beleac
     isgebinde,    oþ ðæt oþer com,
     gear in geardas,    swa nu gyt deð,
     þa ðe syngales    sele bewitiað,
 1135    wuldortorhtan weder.    Ða wæs winter scacen,
     fæger foldan bearm.    Fundode wrecca,
     gist of geardum.    He to gyrnwræce
 155r    swiðor |þohte    þonne to sælade,
     gif he torngemot    þurhteon mihte,
 1140    þæt he eotena bearn    inne gemunde.
     Swa he ne forwyrnde    woroldrædenne,
     þonne him Hunlafing,    hildeleoman,
     billa selest    on bearm dyde.
     Þæs wæron mid eotenum    ecge cuðe.
 1145    Swylce ferhðfrecan    Fin eft begeat
     sweordbealo sliðen    æt his selfes ham.
     Siþðan grimne gripe    Guðlaf ond Oslaf,
     æfter sæsiðe,    sorge mændon,
     ætwiton weana dæl.    Ne meahte wæfre mod
 1150    forhabban in hreþre.    Ða wæs heal hroden
     feonda feorum,    swilce Fin slægen,
     cyning on corþre,    7 seo cwen numen.
     Sceotend Scyldinga    to scypon feredon
     eal ingesteald    eorðcyninges,
 1155    swylce hie æt Finnes ham    findan meahton
     sigla searogimma.    Hie on sælade
     drihtlice wif    to Denum feredon,
 155v    læddon |to leodum.    Leoð wæs asungen,
     gleomannes gyd.    Gamen eft astah,
 1160    beorhtode bencsweg;    byrelas sealdon
     win of wunderfatum.    Þa cwom Wealhþeo forð,
     gan under gyldnum    beage þær þa godan,
     twegen sæton,    suhtergefæderan.
     Þa gyt wæs hiera sib    ætgædere, æghwylc
 1165    oðrum trywe.    Swylce þær Hunferþ þyle
     æt fotum sæt    frean Scyldinga.
     Gehwylc hiora    his ferhþe treowde,
     þæt he hæfde mod micel,    þeah þe he his magum
     nære arfæst    æt ecga gelacum.
 1170    Spræc ða ides Scyldinga:
     "Onfoh þissum fulle,    freodrihten min,
     sinces brytta.    Þu on sælum wes,
     goldwine gumena,    7 to Geatum spræc
     mildum wordum,    swa sceal man don.
 1175    Beo wið Geatas glæd,    geofena gemyndig;
     nean 7 feorran    þu nu hafast.
 156r    Me man sægde    þæt |þu ðe for sunu wolde
     hererican habban.    Heorot is gefælsod,
     beahsele beorhta.    Bruc, þenden þu mote,
 1180    manigra medo,    7 þinum magum læf
     folc 7 rice,    þonne ðu forð scyle
     metodsceaft seon.    Ic minne can
     glædne Hroþulf,    þæt he þa geogoðe wile
     arum healdan,    gyf þu ær þonne he,
 1185    wine Scildinga,    worold oflætest.
     Wene ic þæt he mid gode    gyldan wille
     uncran eaferan,    gif he þæt eal gemon,
     hwæt wit to willan    7 to worðmyndum
     umborwesendum ær    arna gefremedon."
 1190    Hwearf þa bi bence,    þær hyre byre wæron,
     Hreðric 7 Hroðmund,    7 hæleþa bearn
     giogoð ætgædere.    Þær se goda sæt
     Beowulf Geata    be þæm gebroðrum twæm.
 .XVIII.
     HIm wæs ful boren,    7 freondlaþu
 1195    wordum bewægned    7 wundengold
     estum geeawed,    earmreade twa,
 156v    hrægl 7 hrin|gas,    healsbeaga mæst
     þara þe ic on foldan   gefrægen hæbbe.
     Nænigne ic under swegle    selran hyrde
 1200    hordmadmum hæleþa,    syþðan Hama ætwæg
     to herebyrhtan byrig    Brosinga mene,
     sigle 7 sincfæt.   Searoniðas fealh
     Eormenrices,    geceas ecne ræd.
     Þone hring hæfde,    Higelac Geata,
 1205    nefa Swertinges,    nyhstan siðe,
     siðþan he under segne    sinc ealgode,
     wælreaf werede.    Hyne wyrd fornam,
     syþðan he for wlenco    wean ahsode,
     fæhðe to Frysum.    He þa frætwe wæg,
 1210    eorclanstanas    ofer yða ful,
     rice þeoden.    He under rande gecranc.
     Gehwearf þa in Francna fæþm    feorh cyninges
     breostgewædu    7 se beah somod.
     Wyrsan wigfrecan    wæl reafeden
 1215    æfter guðsceare.    Geata leode
     hreawic heoldon.    Heal swege onfeng.
     Wealhðeo maþelode.    Heo fore þæm werede spræc:
     "Bruc ðisses beages,    Beowulf leofa,
 157r    hyse mid hæle,    | 7 þisses hrægles neot;
 1220    þeo gestreona,    7 geþeoh tela,
     cen þec mid cræfte,    7 þyssum cnyhtum wes
     lara liðe.    Ic þe þæs lean geman.
     Hafast þu gefered    þæt ðe feor 7 neah
     ealne wideferhþ    weras ehtigað,
 1225    efne swa side    swa sæ bebugeð
     windgeard, weallas.    Wes þenden þu lifige,
     æþeling, eadig.    Ic þe an tela
     sincgestreona.    Beo þu suna minum
     dædum gedefe,    dreamhealdende!
 1230    Her is æghwylc eorl    oþrum getrywe,
     modes milde,    mandrihtne hleo;
     þegnas syndon geþwære,    þeod ealgearo,
     druncne dryhtguman.    Doð swa ic bidde."
     Eode þa to setle.    Þær wæs symbla cyst,
 1235    druncon win weras.    Wyrd ne cuþon,
     geosceaft grimne,    swa hit agangen wearð
     eorla manegum,    syþðan æfen cwom.
     7 him Hroþgar gewat    to hofe sinum,
     rice to ræste.    Reced weardode
 1240    unrim eorla,    swa hie oft ær dydon.
     Bencþelu beredon.    Hit geondbræded wearð
     beddum 7 bolstrum.    Beorscealca sum
 157v    fus 7 fæge    fletræste ge|beag.
     Setton him to heafdon    hilderandas,
 1245    bordwudu beorhtan.    Þær on bence wæs
     ofer æþelinge    yþgesene
     heaþosteapa helm,    hringed byrne,
     þrecwudu þrymlic.    Wæs þeaw hyra
     þæt hie oft wæron    an wig gearwe
 1250    ge æt ham ge on herge,    ge gehwæþer þara,
     efne swylce mæla    swylce hira mandryhtne
     þearf gesælde.    Wæs seo þeod tilu.
 .XVIIII.
     Sigon þa to slæpe.    Sum sare angeald
     æfenræste,    swa him ful oft gelamp,
 1255    siþðan goldsele    Grendel warode,
     unriht æfnde    oþ þæt ende becwom,
     swylt æfter synnum.    Þæt gesyne wearþ,
     widcuþ werum,    þætte wrecend þa gyt
     lifde æfter laþum    lange þrage
 1260    æfter guðceare.    Grendles modor,
     ides aglæcwif    yrmþe gemunde,
     se þe wæteregesan    wunian scolde,
     cealde streamas,    siþðan camp wearð
     to ecgbanan    angan breþer,
 1265    fæderenmæge.    He þa fag gewat,
 158r    morþre gemearcod,    | mandream fleon,
     westen warode.    Þanon woc fela
     geosceaftgasta.    Wæs þæra Grendel sum,
     heorowearh hetelic,    se æt Heorote fand
 1270    wæccendne wer    wiges bidan.
     Þær him aglæca    ætgræpe wearð.
     Hwæþre he gemunde    mægenes strenge,
     gimfæste gife,    ðe him God sealde,
     7 him to Anwaldan    are gelyfde,
 1275    frofre 7 fultum.    Ðy he þone feond ofercwom,
     gehnægde helle gast.    Þa he hean gewat,
     dreame bedæled,    deaþwic seon,
     mancynnes feond.    7 his modor þa gyt,
     gifre 7 galgmod    gegan wolde
 1280    sorhfulne sið    sunu þeod wrecan.
     Com þa to Heorote,    ðær Hring-Dene
     geond þæt sæld swæfun.    Þa ðær sona wearð
     edhwyrft eorlum,    siþðan inne fealh
     Grendles modor.    Wæs se gryre læssa
 1285    efne swa micle,    swa bið mægþa cræft
     wiggryre wifes,    bewæpned men,
     þonne heoru bunden,    hamere geþuren,
     sweord swate fah    swin ofer helme
 158v    ecgum | dyhttig    andweard scireð.
 1290    Þa wæs on healle    heardecg togen
     sweord ofer setlum,    sidrand manig
     hafen handa fæst.    Helm ne gemunde,
     byrnan side,    þa hine se broga angeat.
     Heo wæs on ofste,    wolde ut þanon,
 1295    feore beorgan,    þa heo onfunden wæs.
     Hraðe heo æþelinga    anne hæfde
     fæste befangen,    þa heo to fenne gang.
     Se wæs Hroþgare    hæleþa leofost
     on gesiðes had    be sæm tweonum,
 1300    rice randwiga,    þone ðe heo on ræste abreat,
     blædfæstne beorn.    Næs Beowulf ðær,
     ac wæs oþer in    ær geteohhod
     æfter maþðumgife    mærum Geate.
     Hream wearð in Heorote.    Heo under heolfre genam
 1305    cuþe folme.    Cearu wæs geniwod,
     geworden in wicun.    Ne wæs þæt gewrixle til
     þæt hie on ba healfa    bicgan scoldon
     freonda feorum.    Þa wæs frod cyning,
 159r    har hilderinc,    on hreon |mode,
 1310    syðþan he aldorþegn    unlyfigendne,
     þone deorestan,    deadne wisse.
     Hraþe wæs to bure    Beowulf fetod
     sigoreadig secg.    Samod ærdæge
     eode eorla sum,    æþele cempa
 1315    self mid gesiðum    þær se snotera bad.
     Hwæþre him Alwalda    æfre wille
     æfter weaspelle    wyrpe gefremman.
     Gang ða æfter flore    fyrdwyrðe man
     mid his handscale,    healwudu dynede,
 1320    þæt he þone wisan    wordum hnægde
     frean Ingwina;    frægn gif him wære
     æfter neodlaðu    niht getæse.
 .XX.
     Hroðgar maþelode,    helm Scyldinga:
     "Ne frin þu æfter sælum.    Sorh is geniwod
 1325    Denigea leodum.    Dead is Æschere,
     Yrmenlafes    yldra broþor,
     min runwita    7 min rædbora,
     eaxlgestealla,    ðonne we on orlege
     hafelan weredon,    þonne hniton feþan,
 159v    eoferas cnysedan.   |Swylc eorl scolde
     wesan ærgod,    swylc Æschere wæs!
     Wearð him on Heorote    to handbanan
     wælgæst wæfre.    Ic ne wat hwæþer
     atol æse wlanc    eftsiðas teah,
 1335    fylle gefrægnod.    Heo þa fæhðe wræc
     þe þu gystran niht    Grendel cwealdest
     þurh hæstne had    heardum clammum,
     forþan he to lange    leode mine
     wanode 7 wyrde.    He æt wige gecrang,
 1340    ealdres scyldig.    7 nu oþer cwom,
     mihtig manscaða,    wolde hyre mæg wrecan,
     ge feor hafað    fæhðe gestæled,
     þæs þe þincean mæg    þegne monegum,
     se þe æfter sincgyfan    on sefan greoteþ.
 1345    Hreþerbealo hearde!    Nu seo hand ligeð,
     se þe eow welhwylcra    wilna dohte.
     Ic þæt londbuend,    leode mine,
     selerædende    secgan hyrde
     þæt hie gesawon    swylce twegen
 1350    micle mearcstapan    moras healdan,
     ellorgæstas.    Ðæra oðer wæs,
     þæs þe hie gewislicost    gewitan meahton,
     idese onlicnæs.    Oðer earmsceapen
 160r    on weres wæstmum    wræclastas |træd,
 1355    næfne he wæs mara    þonne ænig man oðer.
     Þone on geardagum    Grendel nemdon.
     Foldbuende    no hie fæder cunnon,
     hwæþer him ænig wæs    ær acenned
     dyrnra gasta.    Hie dygel lond
 1360    warigeað, wulfhleoþu,    windige næssas,
     frecne fengelad,    ðær fyrgenstream
     under næssa genipu    niþer gewiteð,
     flod under foldan.    Nis þæt feor heonon
     milgemearces,    þæt se mere standeð.
 1365    Ofer þæm hongiað    hrinde bearwas,
     wudu wyrtum fæst    wæter oferhelmað.
     Þær mæg nihta gehwæm    niðwundor seon,
     fyr on flode.    No þæs frod leofað
     gumena bearna,    þæt þone grund wite.
 1370    Ðeah þe hæðstapa    hundum geswenced,
     heorot hornum trum,    holtwudu sece,
     feorran geflymed,    ær he feorh seleð,
     aldor on ofre,    ær he in wille
     hafelan hafenian.    Nis þæt heoru stow.
 1375    Þonon yðgeblond    up astigeð,
     won to wolcnum,    þonne wind styreþ
     lað gewidru,    oð þæt lyft drysmaþ,
     roderas reotað.    Nu is se ræd gelang
 160v    eft æt | þe anum.    Eard git ne const,
 1380    frecne stowe    ðær þu findan miht
     felasinnigne secg.    Sec gif þu dyrre.
     Ic þe þa fæhðe    feo leanige,
     ealdgestreonum,    swa ic ær dyde
     wundungolde,    gyf þu on weg cymest."
 .XXI.
 1385    BEOWVLF maþelode,    bearn Ecgþeowes.
     "Ne sorga, snotor guma.    Selre bið æghwæm
     þæt he his freond wrece    þonne he fela murne.
     Ure æghwylc sceal    ende gebidan
     worolde lifes.    Wyrce se þe mote
 1390    domes ær deaþe.    Þæt bið drihtguman,
     unlifgendum,    æfter selest.
     Aris, rices weard,    uton hraþe feran,
     Grendles magan    gang sceawigan.
     Ic hit þe gehate:    no he on helm losaþ,
 1395    ne on foldan fæþm,    ne on fyrgenholt,
     ne on gyfenes grund,    ga þær he wille.
     Ðys dogor þu    geþyld hafa
     weana gehwylces,    swa ic þe wene to."
     Ahleop ða, se gomela,    Gode þancode,
 161r    mihtigan Drihtne,    þæs se man ge|spræc.
     Þa wæs Hroðgare    hors gebæted,
     wicg wundenfeax.    Wisa fengel
     geatolic gende.    Gumfeþa stop
     lindhæbbendra.    Lastas wæron
 1405    æfter waldswaþum    wide gesyne.
     Gang ofer grundas,    gegnum for
     ofer myrcan mor,    magoþegna bær
     þone selestan    sawolleasne
     þara þe mid Hroðgare    ham eahtode.
 1410    Ofereode þa,    æþelinga bearn,
     steap stanhliðo,    stige nearwe,
     enge anpaðas,    uncuð gelad,
     neowle næssas,    nicorhusa fela.
     He feara sum    beforan gengde
 1415    wisra monna    wong sceawian,
     oþ þæt he færinga    fyrgenbeamas
     ofer harne stan    hleonian funde,
     wynleasne wudu.    Wæter under stod,
     dreorig 7 gedrefed.    Denum eallum wæs,
 1420    winum Scyldinga,    weorce on mode
     to geþolianne,    ðegne monegum,
     oncyð eorla gehwæm,    syðþan Æscheres
     on þam holmclife    hafelan metton.
     Flod blode weol    - folc to sægon -
 161v    | hatan heolfre.    Horn stundum song
     fuslic forðleoð.    Feþa eal gesæt.
     Gesawon ða æfter wætere    wyrmcynnes fela,
     sellice sædracan    sund cunnian,
     swylce on næshleoðum    nicras licgean.
 1430    Ða on undernmæl    oft bewitigað
     sorhfulne sið    on seglrade,
     wyrmas 7 wildeor.    Hie on weg hruron
     bitere 7 gebolgne.    Bearhtm ongeaton,
     guðhorn galan.    Sumne Geata leod
 1435    of flanbogan    feores getwæfde,
     yðgewinnes.    Þæt him on aldre stod,
     herestræl hearda.    He on holme wæs
     sundes þe sænra,    ðe hyne swylt fornam.
     Hræþe wearð on yðum    mid eoferspreotum,
 1440    heorohocyhtum    hearde genearwod,
     niða genæged,    7 on næs togen,
     wundorlic wægbora.    Weras sceawedon
     gryrelicne gist.    Gyrede hine Beowulf
     eorlgewædum,    nalles for ealdre mearn;
 1445    scolde herebyrne    hondum gebroden
     sid 7 searofah    sund cunnian,
     seo ðe bancofan    beorgan cuþe,
     þæt him hildegrap    hreþre ne mihte
     eorres inwitfeng    aldre gesceþðan.
 162r    Ac se hwita helm    | hafelan werede,
     se þe meregrundas    mengan scolde,
     secan sundgebland    since geweorðad,
     befongen freawrasnum    swa hine fyrndagum
     worhte wæpna smið,    wundrum teode,
 1455    besette swinlicum,    þæt hine syðþan no
     brond ne beadomecas    bitan ne meahton.
     Næs þæt þonne mætost    mægenfultuma
     þæt him on ðearfe lah    ðyle Hroðgares.
     Wæs þæm hæftmece    Hrunting nama.
 1460    Þæt wæs an foran    ealdgestreona.
     Ecg wæs iren,    atertanum fah,
     ahyrded heaþoswate.    Næfre hit æt hilde ne swac
     manna ængum,    þara þe hit mid mundum bewand,
     se ðe gryresiðas    gegan dorste,
 1465    folcstede fara.    Næs þæt forma sið
     þæt hit ellenweorc    æfnan scolde.
     Huru ne gemunde    mago Ecglafes,
     eafoþes cræftig,    þæt he ær gespræc,
     wine druncen,    þa he þæs wæpnes onlah
 1470    selran sweordfrecan.    Selfa ne dorste
     under yða gewin    aldre geneþan,
     drihtscype dreogan.    Þær he dome forleas,
 162v    ellen|mærðum.    Ne wæs þæm oðrum swa,
     syðþan he hine to guðe    gegyred hæfde.
 .XXII.
 1475    BEOWVLF maðelode,    bearn Ecgþeowes:
     "Geþenc nu, se mæra    maga Healfdenes,
     snottra fengel,    nu ic eom siðes fus,
     goldwine gumena,    hwæt wit geo spræcon:
     gif ic æt þearfe    þinre scolde
 1480    aldre linnan,    þæt ðu me a wære,
     forðgewitenum,    on fæder stæle.
     Wes þu mundbora    minum magoþegnum,
     hondgesellum,    gif mec hild nime.
     Swylce þu ða madmas,    þe þu me sealdest,
 1485    Hroðgar leofa,    Higelace onsend.
     Mæg þonne on þæm golde ongitan    Geata dryhten,
     geseon sunu Hrædles,    þonne he on þæt sinc starað,
     þæt ic gumcystum    godne funde
     beaga bryttan,    breac þonne moste.
 1490    7 þu Hunferð læt    ealde lafe,
     wrætlic wægsweord;    widcuðne man
     heardecg habban.    Ic me mid Hruntinge
 163r    dom gewyrce    |oþðe mec deað nimeð."
     Æfter þæm wordum    Weder-Geata leod
 1495    efste mid elne.    Nalas 7sware
     bidan wolde.    Brimwylm onfeng
     hilderince.    Ða wæs hwil dæges
     ær he þone grundwong    ongytan mehte.
     Sona þæt onfunde,    se ðe floda begong,
 1500    heorogifre, beheold    hund missera,
     grim 7 grædig,    þæt þær gumena sum
     ælwihta eard    ufan cunnode.
     Grap þa togeanes,    guðrinc gefeng
     atolan clommum.    No þy ær in gescod
 1505    halan lice.    Hring utan ymbbearh,
     þæt heo þone fyrdhom    ðurhfon ne mihte,
     locene leoðosyrcan,    laþan fingrum.
     Bær þa seo brimwylf,    þa heo to botme com,
     hringa þengel    to hofe sinum,
 1510    swa he ne mihte    - no he þæm modig wæs! -
     wæpna gewealdan,    ac hine wundra þæs fela
     swecte on sunde,    sædeor monig
     hildetuxum    heresyrcan bræc,
     ehton aglæcan.    Ða se eorl ongeat
 1515    þæt he niðsele    nathwylcum wæs,
     þær him nænig wæter    wihte ne sceþede,
     ne him for hrofsele    hrinan ne mehte,
 163v    færgripe flodes.    | Fyrleoht geseah,
     blacne leoman    beorhte scinan.
 1520    Ongeat þa se goda    grundwyrgenne,
     merewif mihtig.    Mægenræs forgeaf
     hildebille,    hondswenge, ne ofteah,
     þæt hire on hafelan    hringmæl agol
     grædig guðleoð.    Ða se gist onfand
 1525    þæt se beadoleoma    bitan nolde,
     aldre sceþðan.    Ac seo ecg geswac
     ðeodne æt þearfe.    Ðolode ær fela
     hondgemota,    helm oft gescær,
     fæges fyrdhrægl.    Ða wæs forma sið
 1530    deorum madme    þæt his dom alæg.
     Eft wæs anræd,    nalas elnes læt,
     mærða gemyndig    mæg Hylaces:
     wearp ða wundelmæl,    wrættum gebunden,
     yrre oretta,    þæt hit on eorðan læg,
 1535    stið 7 stylecg.    Strenge getruwode,
     mundgripe mægenes.    Swa sceal man don,
     þonne he æt guðe    gegan þenceð
     longsumne lof.    Na ymb his lif cearað.
     Gefeng þa be eaxle,    nalas for fæhðe mearn,
 1540    Guð-Geata leod,    Grendles modor.
     Brægd þa beadwe heard,    þa he gebolgen wæs,
     feorhgeniðlan,    þæt heo on flet gebeah.
     Heo him eft hraþe    handlean forgeald
 164r    grim|man grapum    7 him togeanes feng.
 1545    Oferwearp þa werigmod,    wigena strengest,
     feþecempa,    þæt he on fylle wearð.
     Ofsæt þa þone selegyst,    7 hyre seax geteah,
     brad, brunecg.    Wolde hire bearn wrecan,
     angan eaferan.    Him on eaxle læg
 1550    breostnet broden;    þæt gebearh feore,
     wið ord 7 wið ecge    ingang forstod.
     Hæfde ða forsiðod    sunu Ecgþeowes,
     under gynne grund,    Geata cempa,
     nemne him heaðobyrne    helpe gefremede,
 1555    herenet hearde.    7 halig God
     geweold wigsigor.    Witig Drihten,
     rodera Rædend,    hit on ryht gesced
     yðelice.    Syþðan he eft astod.
 .XXIII.
     GEseah ða on searwum    sigeeadig bil,
 1560    ealdsweord eotenisc    ecgum þyhtig,
     wigena weorðmynd,    þæt wæpna cyst,
     buton hit wæs mare    ðonne ænig mon oðer
     to beadulace    ætberan meahte,
     god 7 geatolic,    giganta geweorc.
 1565    He gefeng þa fetelhilt,    freca Scyldinga
     hreoh 7 heorogrim,    hringmæl gebrægd
 164v    aldres orwena,    yrringa | sloh,
     þæt hire wið halse    heard grapode,
     banhringas bræc.    Bil eal ðurhwod
 1570    fægne flæschoman.    Heo on flet gecrong.
     Sweord wæs swatig,    secg weorce gefeh.
     Lixte se leoma,    leoht inne stod,
     efne swa of hefene    hadre scineð
     rodores candel.    He æfter recede wlat.
 1575    Hwearf þa be wealle,    wæpen hafenade
     heard be hiltum,    Higelaces ðegn,
     yrre 7 anræd.    Næs seo ecg fracod
     hilderince,    ac he hraþe wolde
     Grendle forgyldan    guðræsa fela
 1580    ðara þe he geworhte    to West-Denum
     oftor micle    ðonne on ænne sið,
     þonne he Hroðgares    heorðgeneatas
     sloh on sweofote,    slæpende fræt,
     folces Denigea    fyftyne men,
 1585    7 oðer swylc    ut offerede
     laðlicu lac.    He him þæs lean forgeald,
     reþe cempa,    to ðæs þe he on ræste geseah
     guðwerigne    Grendel licgan,
     aldorleasne,    swa him ær gescod
 1590    hild æt Heorote.    Hra wide sprong,
     syþðan he æfter deaðe    drepe þrowade,
     heorosweng heardne,    7 hine þa heafde becearf.
 165r    Sona þæt gesawon,    snottre |ceorlas,
     þa ðe mid Hroðgare    on holm wliton,
 1595    þæt wæs yðgeblond    eal gemenged
     brim blode fah.    Blondenfeaxe,
     gomele ymb godne,    ongeador spræcon
     þæt hig þæs æðelinges    eft ne wendon,
     þæt he sigehreðig    secean come
 1600    mærne þeoden.    Þa ðæs monige gewearð
     þæt hine seo brimwylf    abreoten hæfde.
     Ða com non dæges.    Næs ofgeafon
     hwate Scyldingas.    Gewat him ham þonon,
     goldwine gumena.    Gistas secan
 1605    modes seoce,    7 on mere staredon;
     wiston, 7 ne wendon,    þæt hie heora winedrihten
     selfne gesawon.    Þa þæt sweord ongan
     æfter heaþoswate    hildegicelum,
     wigbil wanian.    Þæt wæs wundra sum,
 1610    þæt hit eal gemealt,    ise gelicost,
     ðonne forstes bend    Fæder onlæteð,
     onwindeð wælrapas,    se geweald hafað
     sæla 7 mæla.    Þæt is soð Metod.
     Ne nom he in þæm wicum,    Weder-Geata leod,
 1615    maðmæhta ma,    þeh he þær monige geseah,
     buton þone hafelan    7 þa hilt somod
     since fage.    Sweord ær gemealt,
 165v    forbarn brodenmæl.    Wæs þæt blod | to þæs hat,
     ættren ellorgæst    se þær inne swealt.
 1620    Sona wæs on sunde,    se þe ær æt sæcce gebad,
     wighryre wraðra.    Wæter up þurhdeaf,
     wæron yðgebland    eal gefælsod,
     eacne eardas,    þa se ellorgast
     oflet lifdagas    7 þas lænan gesceaft.
 1625    Com þa to lande,    lidmanna helm,
     swiðmod swymman.    Sælace gefeah,
     mægenbyrþenne,    þara þe he him mid hæfde.
     Eodon him þa togeanes,    Gode þancodon,
     ðryðlic þegna heap    þeodnes gefegon,
 1630    þæs þe hi hyne gesundne    geseon moston.
     Ða wæs of þæm hroran    helm 7 byrne
     lungre alysed.    Lagu drusade,
     wæter under wolcnum,    wældreore fag.
     Ferdon forð þonon    feþelastum
 1635    ferhþum fægne    foldweg mæton,
     cuþe stræte.    Cyningbalde men
     from þæm holmclife    hafelan bæron
     earfoðlice    heora æghwæþrum
     felamodigra.    Feower scoldon
 1640    on þæm wælstenge    weorcum geferian
     to þæm goldsele    Grendles heafod.
 166r    Oþ ðæt |semninga    to sele comon,
     frome fyrdhwate    feowertyne
     Geata gongan,    gumdryhten mid,
 1645    modig on gemonge,    meodowongas træd.
     Ða com in gan    ealdor ðegna,
     dædcene mon    dome gewurþad,
     hæle hildedeor,    Hroðgar gretan.
     Þa wæs be feaxe    on flet boren
 1650    Grendles heafod,    þær guman druncon,
     egeslic for eorlum,    7 þære idese mid,
     wliteseon wrætlic.    Weras onsawon.
 .XXV.
     BEOwulf maþelode,    bearn Ecgþeowes:
     "Hwæt, we þe þas sælac,    sunu Healfdenes,
 1655    leod Scyldinga,    lustum brohton
     tires to tacne,    þe þu her to locast.
     Ic þæt unsofte    ealdre gedigde,
     wigge under wætere,    weorc geneþde
     earfoðlice.    Ætrihte wæs
 1660    guð getwæfed,    nymðe mec God scylde.
     Ne meahte ic æt hilde    mid Hruntinge
     wiht gewyrcan,    þeah þæt wæpen duge.
     Ac me geuðe    ylda Waldend
 166v    þæt ic on wage geseah    wlitig | hangian
 1665    ealdsweord eacen.    Oftost wisode
     winigea leasum;    þæt ic ðy wæpne gebræd,
     ofsloh ða æt þære sæcce,    þa me sæl ageald,
     huses hyrdas.    Þa þæt hildebil
     forbarn, brogdenmæl,    swa þæt blod gesprang,
 1670    hatost heaþoswata.    Ic þæt hilt þanan
     feondum ætferede,    fyrendæda wræc,
     deaðcwealm Denigea,    swa hit gedefe wæs.
     Ic hit þe þonne gehate,    þæt þu on Heorote most
     sorhleas swefan    mid þinra secga gedryht,
 1675    7 þegna gehwylc    þinra leoda,
     duguðe 7 iogoþe,    þæt þu him ondrædan ne þearft,
     þeoden Scyldinga,    on þa healfe,
     aldorbealu eorlum,    swa þu ær dydest."
     Ða wæs gyldenhilt    gamelum rince,
 1680    harum hildfruman,    on hand gyfen
     enta ærgeweorc.    Hit on æht gehwearf
     æfter deofla hryre    Denigea frean,
     wundorsmiþa geweorc.    7 þa þas worold ofgeaf,
     gromheort guma,    Godes andsaca
 1685    morðres scyldig,    7 his modor eac.
     On geweald gehwearf    woroldcyninga
 167r    ðæm selestan    be |sæm tweonum,
     ðara þe on Scedenigge    sceattas dælde.
     Hroðgar maðelode.    Hylt sceawode,
 1690    ealde lafe;    on ðæm wæs or writen
     fyrngewinnes,    syðþan flod ofsloh,
     gifen geotende,    giganta cyn.
     Frecne geferdon;    þæt wæs fremde þeod
     ecean Dryhtne.    Him þæs endelean
 1695    þurh wæteres wylm    Waldend sealde.
     Swa wæs on ðæm scennum    sciran goldes,
     þurh runstafas    rihte gemearcod,
     geseted 7 gesæd,    hwam þæt sweord geworht,
     irena cyst    ærest wære,
 1700    wreoþenhilt 7 wyrmfah.    Ða se wisa spræc,
     sunu Healfdenes.    Swigedon ealle:
     "Þæt, la, mæg secgan,    se þe soð 7 riht
     fremeð on folce,    feor eal gemon,
     eald eðelweard,    þæt ðes eorl wære
 1705    geboren betera.    Blæd is aræred
     geond widwegas,    wine min Beowulf,
     ðin ofer þeoda gehwylce.    Eal þu hit geþyldum
     healdest, mægen    mid modes snyttrum.
     Ic þe sceal mine    gelæstan freoðe,
 1710    swa wit furðum spræcon.    Ðu scealt to frofre weorþan
     eal langtwidig    leodum þinum,
 167v    | hæleðum to helpe.    Ne wearð Heremod swa
     eaforum Ecgwelan,    Ar-Scyldingum.
     Ne geweox he him to willan,    ac to wælfealle
 1715    7 to deaðcwalum    Deniga leodum.
     Breat bolgenmod    beodgeneatas,
     eaxlgesteallan,    oþ þæt he ana hwearf,
     mære þeoden,    mondreamum from
     ðeah þe hine mihtig God    mægenes wynnum
 1720    eafeþum stepte    ofer ealle men,
     forð gefremede.    Hwæþere him on ferhþe greow
     breosthord blodreow.    Nallas beagas geaf
     Denum æfter dome.    Dreamleas gebad,
     þæt he þæs gewinnes    weorc þrowade,
 1725    leodbealo longsum.    Ðu þe lær be þon,
     gumcyste ongit.    Ic þis gid be þe
     awræc wintrum frod.    Wundor is to secganne
     hu mihtig God    manna cynne
     þurh sidne sefan    snyttru bryttað,
 1730    eard 7 eorlscipe.    He ah ealra geweald.
     Hwilum he on lufan    læteð hworfan
     monnes modgeþonc    mæran cynnes,
     seleð him on eþle    eorþan wynne
     to healdanne    hleoburh wera,
 168r    |gedeð him swa gewealdene    worolde dælas,
     side rice,    þæt he his selfa ne mæg
     for his unsnyttrum    ende geþencean.
     Wunað he on wiste.    No hine wiht dweleð,
     adl ne yldo,    ne him inwitsorh
 1740    on sefan sweorceð,    ne gesacu ohwær
     ecghete eoweð,    ac him eal worold
     wendeð on willan.    He þæt wyrse ne con."
 .XXVI.
     "Oð þæt him on innan    oferhygda dæl
     weaxeð 7 wridað.    Þonne se weard swefeð,
 1745    sawele hyrde.    Bið se slæp to fæst,
     bisgum gebunden,    bona swiðe neah,
     se þe of flanbogan    fyrenum sceoteð.
     Þonne bið on hreþre    under helm drepen
     biteran stræle,    him bebeorgan ne con,
 1750    wom wundorbebodum    wergan gastes.
     Þinceð him to lytel    þæt he to lange heold;
     gytsað gromhydig,    nallas on gylp seleð
     fædde beagas,    7 he þa forðgesceaft
     forgyteð 7 forgymeð,    þæs þe him ær God sealde,
 168v    wuldres | Waldend,    weorðmynda dæl.
     Hit on endestæf    eft gelimpeð
     þæt se lichoma    læne gedreoseð,
     fæge gefealleð.    Fehð oþer to,
     se þe unmurnlice    madmas dæleþ,
 1760    eorles ærgestreon,    egesan ne gymeð.
     Bebeorh þe ðone bealonið,    Beowulf leofa,
     secg betsta,    7 þe þæt selre geceos,
     ece rædas.    Oferhyda ne gym,
     mære cempa.    Nu is þines mægnes blæd
 1765    ane hwile.    Eft sona bið
     þæt þec adl oððe ecg    eafoþes getwæfeð,
     oððe fyres feng,    oððe flodes wylm,
     oððe gripe meces,    oððe gares fliht,
     oððe atol yldo.    Oððe eagena bearhtm
 1770    forsiteð 7 forsworceð.    Semninga bið
     þæt ðec, dryhtguma,    deað oferswyðeð.
     Swa ic Hring-Dena    hund missera
     weold under wolcnum    7 hig wigge beleac,
     manigum mægþa    geond þysne middangeard,
 1775    æscum 7 ecgum,    þæt ic me ænigne
     under swegles begong    gesacan ne tealde.
     Hwæt, me þæs on eþle    edwendan cwom,
     gyrn æfter gomene,    seoþðan Grendel wearð
     ealdgewinna,    ingenga min.
 169r    |Ic þære socne    singales wæg
     modceare micle.    Þæs sig Metode þanc,
     ecean Dryhtne,    þæs ðe ic on aldre gebad,
     þæt ic on þone hafelan    heorodreorigne
     ofer eald gewin    eagum starige.
 1785    Ga nu to setle,    symbelwynne dreoh
     wiggeweorþad.    Unc sceal worn fela
     maþma gemænra    siþðan morgen bið."
     Geat wæs glædmod,    geong sona to
     setles neosan,    swa se snottra heht.
 1790    Þa wæs eft swa ær    ellenrofum,
     fletsittendum    fægere gereorded
     niowan stefne.    Nihthelm geswearc,
     deorc ofer dryhtgumum.    Duguð eal aras.
     Wolde blondenfeax    beddes neosan,
 1795    gamela Scylding.    Geat unigmetes wel,
     rofne randwigan,    restan lyste.
     Sona him seleþegn,    siðes wergum
     feorrancundum    forð wisade;
     se for andrysnum    ealle beweotede
 1800    þegnes þearfe,    swylce þy dogore
     heaþoliðende    habban scoldon.
     Reste hine þa rumheort.    Reced hliuade,
     geap 7 goldfah.    Gæst inne swæf,
     oþ þæt hrefn blaca,    heofones wynne
 169v    bliðheort bodode.    | Ða com beorht scacan;
     scaþan onetton.
     Wæron æþelingas    eft to leodum
     fuse to farenne.    Wolde feor þanon,
     cuma collenferhð,    ceoles neosan.
 1810    Heht þa, se hearda,    Hrunting beran
     sunu Ecglafes,    heht his sweord niman,
     leoflic iren.    Sægde him þæs leanes þanc,
     cwæð, he þone guðwine    godne tealde.
     wigcræftigne.    Nales wordum log
 1815    meces ecge.    Þæt wæs modig secg.
     7 þa, siðfrome,    searwum gearwe,
     wigend wæron.    Eode weorð Denum,
     æþeling to yppan,    þær se oþer wæs.
     Helle hildedeor    Hroðgar grette.
 .XXVII.
 1820    Beowulf maþelode,    bearn Ecgþeowes:
     "Nu we sæliðend    secgan wyllað
     feorran cumene,    þæt we fundiaþ
     Higelac secan.    Wæron her tela
     willum bewenede.    Þu us wel dohtest.
 1825    Gif ic þonne on eorþan    owihte mæg
     þinre modlufan    maran tilian,
     gumena dryhten,    ðonne ic gyt dyde
     guðgeweorca,    ic beo gearo sona.
 170r    Gif ic þæt ge|fricge    ofer floda begang,
 1830    þæt þec ymbsittend    egesan þywað,
     swa þec hetende    hwilum dydon,
     ic ðe þusenda    þegna bringe,
     hæleþa to helpe.    Ic on Higelace wat
     Geata dryhten,    þeah ðe he geong sy
 1835    folces hyrde,    þæt he mec fremman wile
     weordum 7 worcum,    þæt ic þe wel herige
     7 þe to geoce    garholt bere,
     mægenes fultum,    þær ðe bið manna þearf.
     Gif him þonne Hreþric    to hofum Geata
 1840    geþingeð þeodnes bearn,    he mæg þær fela
     freonda findan.    Feorcyþðe beoð
     selran gesohte    þæm þe him selfa deah."
     Hroðgar maþelode    him on andsware:
     "Þe þa wordcwydas    wigtig Drihten
 1845    on sefan sende.    Ne hyrde ic snotorlicor
     on swa geongum feore    guman þingian.
     Þu eart mægenes strang    7 on mode frod,
     wis wordcwida.    Wen ic talige:
     gif þæt gegangeð    þæt ðe gar nymeð,
 1850    hild heorugrimme    Hreþles eaferan,
     adl oþðe iren    ealdor ðinne,
     folces hyrde,    7 þu þin feorh hafast,
 170v    þæt þe |Sæ-Geatas    selran næbban
     to geceosenne    cyning ænigne
 1855    hordweard hæleþa,   gyf þu healdan wylt
     maga rice.    Me þin modsefa
     licað leng swa wel,    leofa Beowulf.
     Hafast þu gefered    þæt þam folcum sceal,
     Geata leodum    7 Gar-Denum,
 1860    sib gemænum,    7 sacu restan,
     inwitniþas,   þe hie ær drugon;
     wesan, þenden ic wealde    widan rices,
     maþmas gemæne,    manig oþerne
     godum gegrettan    ofer ganotes bæð.
 1865    Sceal hringnaca    ofer heaþu bringan
     lac 7 luftacen.    Ic þa leode wat
     ge wið feond ge wið freond    fæste geworhte,
     æghwæs untæle    ealde wisan."
     Ða git him eorla hleo    inne gesealde,
 1870    mago Healfdenes,    maþmas twelfe.
     Het inne mid þæm lacum    leode swæse
     secean on gesyntum,    snude eft cuman.
     Gecyste þa,    cyning æþelum god,
     þeoden Scyldinga,    ðegn betstan
 1875    7 be healse genam.    Hruron him tearas
     blondenfeaxum.    Him wæs bega wen,
 171r    ealdum in|frodum    oþres swiðor,
     þæt hie seoððan na    geseon moston,
     modige on meþle.    Wæs him se man to þon leof
 1880    þæt he þone breostwylm    forberan ne mehte.
     Ac him on hreþre    hygebendum fæst
     æfter deorum men    dyrne langað
     beorn wið blode.    Him Beowulf þanan,
     guðrinc goldwlanc,    græsmoldan træd,
 1885    since hremig.    Sægenga bad
     agedfrean,    se þe on ancre rad.
     Þa wæs on gange    gifu Hroðgares
     oft geæhted.    Þæt wæs an cyning,
     æghwæs orleahtre,    oþ þæt hine yldo benam
 1890    mægenes wynnum,    se þe oft manegum scod.
 .XXVIII.
     CWOM þa to flode    fela modigra
     hægstealdra.    Hringnet bæron
     locene leoðosyrcan.    Landweard onfand
     eftsið eorla,    swa he ær dyde.
 1895    No he mid hearme    of hliðes nosan
 171v    | giestas grette,    ac him togeanes rad,
     cwæð þæt wilcuman    Wedera leodum
     scaþan scirhame    to scipe foron.
     Þa wæs on sande    sægeap naca
 1900    hladen herewædum,    hringedstefna,
     mearum 7 maðmum.    Mæst hlifade
     ofer Hroðgares    hordgestreonum.
     He þæm batwearde    bunden golde
     swurd gesealde,    þæt he syðþan wæs
 1905    on meodubence    maþma þy weorþre,
     yrfelafe.    Gewat him on nacan
     drefan deop wæter.    Dena land ofgeaf.
     Þa wæs be mæste    merehrægla sum,
     segl sale fæst.    Sundwudu þunede.
 1910    No þær wegflotan    wind ofer yðum
     siðes getwæfde.    Sægenga for,
     fleat famigheals    forð ofer yðe,
     bundenstefna    ofer brimstreamas,
     þæt hie Geata clifu    ongitan meahton,
 1915    cuþe næssas.    Ceol up geþrang
     lyftgeswenced.    On lande stod.
 172r    Hraþe wæs æt |holme    hyðweard geara,
     se þe ær lange tid    leofra manna
     fus æt faroðe    feor wlatode.
 1920    Sælde to sande    sidfæþme scip
     oncearbendum fæst,    þy læs hym yþa ðrym
     wudu wynsuman    forwrecan meahte.
     Het þa up beran    æþelinga gestreon,
     frætwe 7 fætgold.    Næs him feor þanon
 1925    to gesecanne    sinces bryttan,
     Higelac Hreþling,    þær æt ham wunað
     selfa mid gesiðum    sæwealle neah.
     Bold wæs betlic,    bregorof cyning,
     heahealle in.    Hygd swiðe geong,
 1930    wis welþungen,    þeah ðe wintra lyt
     under burhlocan    gebiden hæbbe,
     Hæreþes dohtor.    Næs hio hnah swa þeah,
     ne to gneað gifa    Geata leodum,
     maþmgestreona.    Mod Þryðo wæg,
 1935    fremu folces cwen,    firen ondrysne.
     Nænig þæt dorste    deor geneþan,
     swæsra gesiða,    nefne sinfrea,
     þæt hire an dæges    eagum starede.
 172v    Ac him wælbende    | weotode tealde
 1940    handgewriþene;    hraþe seoþðan wæs,
     æfter mundgripe    mece geþinged,
     þæt hit sceadenmæl    scyran moste,
     cwealmbealu cyðan.    Ne bið swylc cwenlic þeaw
     idese to efnanne,    þeah ðe hio ænlicu sy,
 1945    þætte freoðuwebbe    feores onsæce
     æfter ligetorne    leofne mannan.
     Huru þæt on hoh snod    Hemninges mæg.
     Ealodrincende    oðer sædan,
     þæt hio leodbealewa    læs gefremede,
 1950    inwitniða,    syððan ærest wearð
     gyfen goldhroden    geongum cempan,
     æðelum diore,    syððan hio Offan flet
     ofer fealone flod    be fæder lare
     siðe gesohte.    Ðær hio syððan well
 1955    in gumstole,    gode mære,
     lifgesceafta    lifigende breac,
     hiold heahlufan    wið hæleþa brego,
     ealles moncynnes    mine gefræge
     þæs selestan    bi sæm tweonum,
 173r    eormencynnes.    Forðam Offa |wæs
     geofum 7 guðum,    garcene man,
     wide geweorðod.    Wisdome heold
     eðel sinne.    Þonon geomor woc
     hæleðum to helpe,    Heminges mæg,
 1965    nefa Garmundes,    niða cræftig.
 .XXVIIII.
     GEwat him ða se hearda    mid his hondscole
     sylf æfter sande    sæwong tredan,
     wide waroðas.    Woruldcandel scan,
     sigel suðan fus.    Hi sið drugon,
 1970    elne geeodon,    to ðæs ðe eorla hleo,
     bonan Ongenþeoes    burgum in innan,
     geongne guðcyning    godne gefrunon
     hringas dælan.    Higelace wæs
     sið Beowulfes    snude gecyðed,
 1975    þæt ðær on worðig    wigendra hleo,
     lindgestealla,    lifigende cwom,
     heaðolaces hal    to hofe gongan.
     Hraðe wæs gerymed,    swa se rica bebead,
     feðegestum    flet innanweard.
 1980    Gesæt þa wið sylfne,    se ða sæcce genæs,
 173v    mæg wið mæge,    | syððan mandryhten
     þurh hleoðorcwyde    holdne gegrette,
     meaglum wordum.    Meoduscencum hwearf
     geond þæt herereced    Hæreðes dohtor,
 1985    lufode ða leode,    liðwæge bær
     hænum to handa.    Higelac ongan
     sinne geseldan    in sele þam hean
     fægre fricgcean,    hyne fyrwet bræc,
     hwylce Sæ-Geata    siðas wæron.
 1990    "Hu lomp eow on lade,    leofa Biowulf,
     þa ðu færinga    feorr gehogodest
     sæcce secean    ofer sealt wæter,
     hilde to Hiorote?    Ac ðu Hroðgare
     widcuðne wean    wihte gebettest,
 1995    mærum ðeodne?    Ic ðæs modceare
     sorhwylmum seað,    siðe ne truwode
     leofes mannes.    Ic ðe lange bæd,
     þæt ðu þone wælgæst    wihte ne grette,
     lete Suð-Dene    sylfe geweorðan
 2000    guðe wið Grendel.    Gode ic þanc secge,
     þæs ðe ic ðe gesundne    geseon moste.
     Biowulf maðelode,    bearn Ecgðioes:
 174r    |"Þæt is undyrne,    dryhten Higelac,
     micel gemeting    monegum fira,
 2005    hwylc earfoðhwil    uncer Grendles
     wearð on ðam wange    þær he worna fela
     Sige-Scyldingum    sorge gefremede,
     yrmðe to aldre.    Ic ðæt eall gewræc,
     swa læs gylpan þearf    Grendeles maga
 2010    yfel ofer eorðan    uhthlem þone,
     se ðe lengest leofað    laðan cynnes,
     fyrene bifongen.    Ic ðær furðum cwom
     to ðam hringsele    Hroðgar gretan.
     Sona me se mæra    mago Healfdenes,
 2015    syððan he modsefan    minne cuðe,
     wið his sylfes sunu    setl getæhte.
     Weorod wæs on wynne.    Ne seah ic widan feorh
     under heofones hwealf    healsittendra
     medudream maran.    Hwilum mæru cwen,
 2020    friðusibb folca,    flet eall geondhwearf,
     bædde byre geonge.    Oft hio beahwriðan
 174v    secge |sealde,    ær hie to setle geong.
     Hwilum for duguðe    dohtor Hroðgares
     eorlum on ende    ealuwæge bær.
 2025    Þa ic Freaware   fletsittende
     nemnan hyrde,    þær hio nægled sinc
     hæleðum sealde.    Sio gehaten is,
     geong goldhroden,    gladum suna Frodan.
     Hafað þæs geworden    wine Scyldinga,
 2030    rices hyrde,    7 þæt ræd talað,
     þæt he mid ðy wife    wælfæhða dæl
     sæcca gesette.    Oft seldan hwær
     æfter leodhryre    lytle hwile
     bongar bugeð,    þeah seo bryd duge.
 2035    Mæg þæs þonne ofþyncan    ðeodne Heaðo-Beardna
     7 þegna gehwam    þara leoda,
     þonne he mid fæmnan    on flett gæð:
     dryhtbearn Dena    duguða, biwenede,
     on him gladiað    gomelra lafe,
 2040    heard 7 hringmæl    Heaða-Bearna gestreon,
     þenden hie ðam wæpnum    wealdan moston.
 [.XXX.]
     Oð ðæt hie forlæddan    to ðam lindplegan
     swæse gesiðas    ond hyra sylfra feorh.
 175r    Þonne cwið æt beore,    se ðe beah |gesyhð,
 2045    eald æscwiga,    se ðe eall geman
     garcwealm gumena.    Him bið grim sefa,
     onginneð geomormod    geongan cempan
     þurh hreðra gehygd   higes cunnian,
     wigbealu weccean,    7 þæt word acwyð:
 2050    "Meaht ðu, min wine,    mece gecnawan,
     þone þin fæder    to gefeohte bær,
     under heregriman    hindeman siðe,
     dyre iren.    Þær hyne Dene slogon,
     weoldon wælstowe,    syððan wiðergyld læg,
 2055    æfter hæleþa hryre,    hwate Scyldungas.
     Nu her þara banena    byre nathwylces,
     frætwum hremig,    on flet gæð,
     morðres gylpeð,    7 þone maðþum byreð
     þone þe ðu mid rihte    rædan sceoldest."
 2060    Manað swa 7 myndgað    mæla gehwylce
     sarum wordum,    oð ðæt sæl cymeð
     þæt se fæmnan þegn    fore fæder dædum
     æfter billes bite    blodfag swefeð,
     ealdres scyldig.    Him se oðer þonan
 175v    losað |lifigende,    con him land geare.
     Þonne bioð brocene    on ba healfe
     aðsweord eorla.    Syððan Ingelde
     weallað wælniðas    7 him wiflufan
     æfter cearwælmum    colran weorðað.
 2070    Þy ic Heaðo-Bearna    hyldo ne telge,
     dryhtsibbe dæl    Denum unfæcne,
     freondscipe fæstne.    Ic sceal forð sprecan
     gen ymbe Grendel,    þæt ðu geare cunne,
     sinces brytta,    to hwan syððan wearð
 2075    hondræs hæleða.    Syððan heofones gim
     glad ofer grundas,    gæst yrre cwom,
     eatol æfengrom    user neosan,
     ðær we gesunde    sæl weardodon.
     Þær wæs Hondscio    hilde onsæge
 2080    feorhbealu fægum.    He fyrmest læg,
     gyrded cempa.    Him Grendel wearð,
     mærum maguþegne,    to muðbonan;
     leofes mannes    lic eall forswealg.
     No ðy ær ut ða gen    idelhende
 2085    bona blodigtoð,    bealewa gemyndig,
     of ðam goldsele    gongan wolde.
     Ac he mægnes rof    min costode,
 176r    |grapode geareofolm.    Glof hangode
     sid 7 syllic,    searobendum fæst.
 2090    Sio wæs orðoncum    eall gegyrwed
     deofles cræftum    7 dracan fellum.
     He mec þær on innan    unsynnigne,
     dior dædfruma    gedon wolde
     manigra sumne.    Hyt ne mihte swa,
 2095    syððan ic on yrre    upprihte astod.
     To lang ys to reccenne    hu ic ðam leodsceaðan
     yfla gehwylces    hondlean forgeald.
     Þær ic, þeoden min,    þine leode
     weorðode weorcum.    He on weg losade
 2100    lytle hwile,    lifwynna breac.
     Hwæþre him sio swiðre    swaðe weardade
     hand on Hiorte,    7 he hean ðonan,
     modes geomor,    meregrund gefeoll.
     Me þone wælræs    wine Scildunga
 2105    fættan golde    fela leanode,
     manegum maðmum,    syððan mergen com,
     7 we to symble    geseten hæfdon.
 176v    Þær wæs gidd 7 gleo.    Gomela| Scilding
     felafricgende,    feorran rehte.
 2110    Hwilum hildedeor    hearpan wynne
     gomelwudu grette;    hwilum gyd awræc,
     soð 7 sarlic;    hwilum syllic spell.
     Rehte æfter rihte    rumheort cyning.
     Hwilum eft ongan,    eldo gebunden,
 2115    gomel guðwiga,    gioguðe cwiðan,
     hildestrengo.    Hreðer inne weoll,
     þonne he, wintrum frod,    worn gemunde.
     Swa we þær inne    andlangne dæg
     niode naman,    oð ðæt niht becwom,
 2120    oðer to yldum.    Þa wæs eft hraðe
     gearo gyrnwræce    Grendeles modor.
     Siðode sorhfull;    sunu deað fornam,
     wighete Wedra.    Wif unhyre
     hyre bearn gewræc,    beorn acwealde
 2125    ellenlice.    Þær wæs Æschere,
     frodan fyrnwitan    feorh uðgenge.
     Noðer hy hine ne moston,    syððan mergen cwom,
     deaðwerigne    Denia leode
     bronde forbærnan,    ne on bel hladan
 177r    leofne mannan.   |Hio þæt lic ætbær
     feondes fæðme   under firgenstream.
     þæt wæs Hroðgare    hreowa tornost
     þara þe leodfruman    lange begeate.
     Þa se ðeoden mec    ðine life
 2135    healsode hreohmod,    þæt ic on holma geþring
     eorlscipe efnde,    ealdre geneðde,
     mærðo fremede.    He me mede gehet.
     Ic ða ðæs wælmes,    þe is wide cuð,
     grimme gryrelicne    grundhyrde fond.
 2140    Þær unc hwile wæs    hand gemæne.
     Holm heolfre weoll,    7 ic heafde becearf
    in ðam grundsele    Grendeles modor
     eacnum ecgum.    Unsofte þonan
     feorh oðferede.    Næs ic fæge þa gyt.
 2145    Ac me eorla hleo    eft gesealde
     maðma menigeo,    maga Healfdenes."
 XXXI
     "Swa se ðeodkyning    þeawum lyfde.
     Nealles ic ðam leanum    forloren hæfde,
 177v    mægnes mede,    ac he me |maðmas geaf,
 2150    sunu Healfdenes,    on minne sylfes dom.
     Ða ic ðe, beorncyning,    bringan wylle,
     estum geywan.    Gen is eall æt ðe
     lissa gelong.    Ic lyt hafo
     heafodmaga    nefne, Hygelac, ðec."
 2155    Het ða in beran    eafor heafodsegn,
     heaðosteapne helm,    hare byrnan,
     guðsweord geatolic.    Gyd æfter wræc.
     "Me ðis hildesceorp    Hroðgar sealde,
     snotra fengel.    Sume worde het,
 2160    þæt ic his ærest ðe    est gesægde;
     cwæð þæt hyt hæfde    Hiorogar cyning,
     leod Scyldunga    lange hwile.
     No ðy ær suna sinum    syllan wolde,
     hwatum Heorowearde,    þeah he him hold wære,
 2165    breostgewædu.    Bruc ealles well."
     Hyrde ic þæt þam frætwum    feower mearas
     lungre gelice    last weardode,
     æppelfealuwe.    He him est geteah
 178r    meara 7 maðma.    Swa sceal |mæg don,
 2170    nealles inwitnet    oðrum bregdon,
     dyrnum cræfte    deað renian
     hondgesteallan.    Hygelace wæs
     niða heardum    nefa swyðe hold,
     7 gehwæðer oðrum    hroþra gemyndig.
 2175    Hyrde ic þæt he ðone healsbeah    Hygde gesealde,
     wrætlicne wundurmaððum,    ðone þe him Wealhðeo geaf,
     ðeodnes dohtor,    þrio wicg somod
     swancor 7 sadolbeorht.    Hyre syððan wæs
     æfter beahðege    brost geweorðod.
 2180    Swa bealdode,    bearn Ecgðeowes,
     guma guðum cuð,    godum dædum.
     Dreah æfter dome,    nealles druncne slog
     heorðgeneatas.    Næs him hreoh sefa,
     ac he mancynnes,    mæste cræfte,
 2185    ginfæstan gife,    þe him God sealde,
     heold hildedeor.    Hean wæs lange
     swa hyne Geata bearn    godne ne tealdon,
     ne hyne on medobence    micles wyrðne
 178v    | drihten wereda    gedon wolde.
 2190    Swyðe sægdon,    þæt he sleac wære,
     æðeling unfrom.    Edwenden cwom
     tireadigum menn    torna gehwylces.
     Het ða eorla hleo    in gefetian,
     heaðorof cyning,    Hreðles lafe,
 2195    golde gegyrede.    Næs mid Geatum ða
    sincmaðþum selra   on sweordes had.
     Þæt he on Biowulfes   bearm alegde,
     7 him gesealde    seofan þusendo,
     bold 7 bregostol.   Him wæs bam samod
 2200    on ðam leodscipe    lond gecynde,
     eard eðelriht,    oðrum swiðor
     side rice,    þam ðær selra wæs.
     Eft þæt geiode    ufaran dogrum
     hildehlæmmum,    syððan Hygelac læg,
 2205    7 Hearede    hildemeceas
     under bordhreoðan    to bonan wurdon,
     ða hyne gesohtan    on sigeþeode,
     hearde hildefrecan,    Heaðo-Scilfingas,
     niða genægdan    nefan Hererices,
 179r    þæt syððan |Beowulfe    brade rice
     on hand gehwearf.    He geheold tela
     fiftig wintra,    wæs ða frod cyning,
     eald eþelweard,    oð ðæt on ongan
     deorcum nihtum    draca ricsian,
 2215    se ðe on heaðohlæwe    hord beweotode,
     stanbeorh stearcne.    Stig under læg
     eldum uncuð.    Þær on innan giong
     niða nathwylc,    nyddæl gefeng
     hæðnum horde,    hondgewriþen dæl,
 2220   since fahne.   He þæt syððan beget
     þeah ðe he slæpende   besyred hæfde
     þeofes cræfte,    þæt sie ðiod onfand,
     bufolc beornes,    þæt he gebolgen wæs.
 XXXII
     Nealles wæs geweoldum    wyrmhorda cræft,
 2225    sylfes willum,    se ðe him sare gesceod,
     ac for þreanedlan    þeof nathwylces
     hæleða bearna    heteswengeas fleoh;
     ðær wæs þearfa,    7 ðær inne weall,
     secg synbysig,    sona onwacede,
 2230    þæt gean ðam gyste    gryrebroga stod.
 179v    Hwæðre fyrensceapen|   ... se fær begeat.
     Sincfæt sohte    þær wæs swylcra fela
     in ðam eorðsele    ærgestreona,
     swa hy on geardagum    gumena nathwylc,
 2235    eormenlafe   æþelan cynnes,
     þanchycgende    þær gehydde,
     deore maðmas.    Ealle hie deað fornam
     ærran mælum,    7 si an ða gen
     leoda duguðe,    se ðær lengest hwearf,
 2240    weard winegeomor,   wende þæs yldan,
     þæt he lytel fæc    longgestreona
     brucan moste.    Beorh eallgearo
     wunode on wonge   wæteryðum neah,
     niwe be næsse,    nearocræftum fæst.
 2245    Þær on innan bær    eorlgestreona
     hringa hyrde    handwyrðne dæl,
     fættan goldes.    Fea worda cwæð:
     "Heald þu nu, hruse,    nu hæleð ne mostan,
     eorla æhta.    Hwæt, hyt ær on ðe
 2250    gode begeaton.    Guðdeað fornam,
     feorhbeale frecne,    fyrena gehwylcne,
     leoda minra,    þa meðe þis ofgeaf.
 180r    Gesawon seledreamas.   | Nah, hwa sweord wege
     oððe forð sele    fæted wæge,
 2255    dryncfæt deore.    Duguð ellor seoc.
     Sceal se hearda helm    hyrstedgolde
     fætum befeallen.    Feormynd swefað,
     þa ðe beadogriman    bywan sceoldon.
     Ge swylce seo herepad,    sio æt hilde gebad
 2260    ofer borda gebræc    bite irena,
     brosnað æfter beorne.    Ne mæg byrnan hring
     æfter wigfruman    wide feran,
     hæleðum be healfe.    Næs hearpan wyn,
     gomen gleobeames,    ne god hafoc
 2265    geond sæl swingeð,    ne se swifta mearh
     burhstede beateð.    Bealocwealm hafað
     fela feorhcynna    forð onsended."
     Swa giomormod    giohðo mænde
     an æfter eallum,    unbliðe hwearf
 2270    dæges 7 nihtes,    oð ðæt deaðes wylm
     hran æt heortan.    Hordwynne fond,
     eald uhtsceaða,    opene standan,
     se ðe, byrnende,    biorgas seceð.
     Nacod niðdraca    nihtes fleogeð,
 2275    fyre befangen.    Hyne foldbuend,
 180v    |swiðe drædað.    He gesecean sceall
     hearm on hrusan,    þær he hæðen gold
     warað wintrum frod.    Ne byð him wihte ðy sel.
     Swa se ðeodsceaða    þreo hund wintra
 2280    heold on hrusan    hordærna sum,
     eacencræftig,    oð ðæt hyne an abealch,
     mon on mode.    Mandryhtne bær
     fæted wæge,    frioðowære bæd
     hlaford sinne.    Ða wæs hord rasod,
 2285    onboren beaga hord.    Bene getiðad
     feasceaftum men.    Frea sceawode
     fira fyrngeweorc    forman siðe.
     Þa se wyrm onwoc,    wroht wæs geniwad.
     Stonc ða æfter stane,    stearcheort onfand
 2290    feondes fotlast.    He to forð gestop
     dyrnan cræfte    dracan heafde neah.
     Swa mæg unfæge    eaðe gedigan
     wean 7 wræcsið    se ðe Waldendes
     hyldo gehealdeþ.    Hordweard sohte
 2295    georne æfter grunde,    wolde guman findan,
     þone þe him on sweofote    sare geteode.
 181r    Hat 7 hreohmod,    |hlæw oft ymbehwearf
     ealne utanweardne.    Ne ðær ænig mon
     on þam westenne,    hwæðre hilde gefeh,
 2300    beaduweorces.    Hwilum on beorh æthwearf,
     sincfæt sohte.    He þæt sona onfand,
     ðæt hæfde gumena sum    goldes gefandod,
     heahgestreona.    Hordweard onbad
     earfoðlice,    oð ðæt æfen cwom.
 2305    Wæs ða gebolgen    beorges hyrde,
     wolde se laða    lige forgyldan
     drincfæt dyre.    Þa wæs dæg sceacen
     wyrme on willan.    No on wealle læg,
     bidan wolde,    ac mid bæle for,
 2310    fyre gefysed.    Wæs se fruma egeslic
     leodum on lande,    swa hyt lungre wearð
     on hyra sincgifan    sare geendod.
 XXXIII
     ÐA se gæst ongan    gledum spiwan,
     beorht hofu bærnan.    Bryneleoma stod
 2315    eldum on andan.    No ðær aht cwices
 181v    lað lyftfloga    læfan |wolde.
     Wæs þæs wyrmes wig    wide gesyne,
     nearofages nið    nean 7 feorran,
     hu se guðsceaða    Geata leode
 2320    hatode 7 hynde.    Hord eft gesceat,
     dryhtsele dyrnne    ær dæges hwile.
     Hæfde landwara    lige befangen,
     bæle 7 bronde.    Beorges getruwode,
     wiges 7 wealles.    Him seo wen geleah.
 2325    Þa wæs Biowulfe    broga gecyðed
     snude to soðe,    þæt his sylfes ham,
     bolda selest,    brynewylmum mealt,
     gifstol Geata.    Þæt ðam godan wæs
     hreow on hreðre,    hygesorga mæst.
 2330    Wende se wisa    þæt he Wealdende
     ofer ealde riht    ecean Dryhtne
     bitre gebulge.    Breost innan weoll
     þeostrum geþoncum,    swa him geþywe ne wæs.
     Hæfde ligdraca    leoda fæsten,
 2335    ealond utan,    eorðweard ðone
     gledum forgrunden.    Him ðæs guðkyning,
     Wedera þioden,    wræce leornode.
     Heht him þa gewyrcean,    wigendra hleo,
     eallirenne,    eorla dryhten,
 182r    wigbord wrætlic.    |Wisse he gearwe
     þæt him holtwudu    helpan ne meahte,
     lind wið lige.    Sceolde liþenddaga,
     æþeling ærgod,    ende gebidan
     worulde lifes,    7 se wyrm somod,
 2345    þeah ðe hordwelan    heolde lange.
     Oferhogode ða    hringa fengel
     þæt he þone widflogan    weorode gesohte
     sidan herge.    No he him þam sæcce ondred,
     ne him þæs wyrmes wig    for wiht dyde,
 2350    eafoð 7 ellen,    forðon he ær fela
     nearo neðende    niða gedigde,
     hildehlemma,    syððan he Hroðgares
     sigoreadig secg,    sele fælsode,
     7 æt guðe forgrap    Grendeles mægum,
 2355    laðan cynnes.    No þæt læsest wæs
     hondgemota,    þær mon Hygelac sloh,
     syððan Geata cyning,    guðe ræsum,
     freawine folca,    Freslondum on,
     Hreðles eafora,    hiorodryncum swealt,
 2360    bille gebeaten.    Þonan Biowulf com
     sylfes cræfte,    sundnytte dreah.
 182v    Hæfde him on earme |   ealra þritig
     hildegeatwa,    þa he to holme giong.
     Nealles Hetware    hremge þorfton
 2365    feðewiges,    þe him foran ongean
     linde bæron.    Lyt eft becwom
     fram þam hildfrecan    hames niosan.
     Oferswam ða sioleða bigong    sunu Ecgðeowes,
     earm anhaga    eft to leodum.
 2370    Þær him Hygd gebead    hord 7 rice,
     beagas 7 bregostol.    Bearne ne truwode,
     þæt he wið ælfylcum    eþelstolas
     healdan cuðe.    Ða wæs Hygelac dead.
     No ðy ær feasceafte    findan meahton
 2375    æt ðam æðelinge    ænige ðinga,
     þæt he Heardrede    hlaford wære,
     oððe þone cynedom    ciosan wolde.
     Hwæðre he him on folce    freondlarum heold,
     estum mid are,    oð ðæt he yldra wearð,
 2380    Weder-Geatum weold.    Hyne wræcmæcgas
     ofer sæ sohtan,    suna Ohteres.
     Hæfdon hy forhealden    helm Scylfinga,
     þone selestan    sæcyninga
     þara ðe ðe in Swiorice    sinc brytnade,
 183r    mærne |þeoden.    Him þæt to mearce wearð.
     He þær orfeorme    feorhwunde hleat,
     sweordes swengum,    sunu Hygelaces.
     7 him eft gewat    Ongenðioes bearn
     hames niosan,    syððan Heardred læg.
 2390    Let ðone bregostol    Biowulf healdan,
     Geatum wealdan.    Þæt wæs god cyning.
 XXXIIII.
     SE ðæs leodhryres    lean gemunde.
     Uferan dogrum    Eadgilse wearð
     feasceaftum freond.    Folce gestepte
 2395    ofer sæ side    sunu Ohteres,
     wigum 7 wæpnum.    Þæt he gewræc syððan
     cealdum cearsiðum,    cyning ealdre bineat.
     Swa he niða gehwane    genesen hæfde,
     sliðra geslyhta,    sunu Ecgðiowes,
 2400    ellenweorca,    oð ðone anne dæg,
     þe he wið þam wyrme    gewegan sceolde.
     Gewat þa, twelfa sum,    torne gebolgen,
     dryhten Geata,    dracan sceawian.
     Hæfde þa gefrunen    hwanan sio fæhð aras,
 183v    bealonið biorna.    Him to bearme |cwom
     maðþumfæt mære,    þurh ðæs meldan hond.
     Se wæs on ðam ðreate    þreotteoða secg,
     se ðæs orleges    or onstealde,
     hæft hygegiomor.    Sceolde hean ðonon
 2410    wong wisian.    He ofer willan giong
     to ðæs ðe he eorðsele    anne wisse,
     hlæw under hrusan    holmwylme neh,
     yðgewinne.    Se wæs innan full
     wrætta 7 wira.    Weard unhiore,
 2415    gearo guðfreca    goldmaðmas heold,
     eald under eorðan.    Næs þæt yðe ceap,
     to gegangenne    gumena ænigum.
     Gesæt ða on næsse    niðheard cyning,
     þenden hælo abead    heorðgeneatum,
 2420    goldwine Geata.    Him wæs geomor sefa,
     wæfre 7 wælfus.    Wyrd ungemete neah
     se ðone gomelan    gretan sceolde,
     secean sawle hord,    sundur gedælan
     lif wið lice.    No þon lange wæs
 2425    feorh æþelinges    flæsce bewunden.
     Biowulf maþelade,    bearn Ecgðeowes:
     "Fela ic on gioguðe    guðræsa genæs,
     orleghwila.    Ic þæt eall gemon.
 184r    |Ic wæs syfanwintre    þa mec sinca baldor,
 2430    freawine folca,    æt minum fæder genam.
     Heold mec 7 hæfde    Hreðel cyning,
     geaf me sinc 7 symbel,    sibbe gemunde;
     næs ic him to life    laðra owihte
     beorn in burgum,    þonne his bearna hwylc,
 2435    Herebeald 7 Hæðcyn    oððe Hygelac min.
     Wæs þam yldestan    ungedefelice
     mæges dædum    morþorbed stred,
     syððan hyne Hæðcyn    of hornbogan,
     his freawine    flane geswencte,
 2440    miste mercelses    7 his mæg ofscet,
     broðor oðerne    blodigan gare.
     Þæt wæs feohleas gefeoht,    fyrenum gesyngad,
     hreðre hygemeðe.    Sceolde hwæðre swa þeah
     æðeling unwrecen    ealdres linnan.
 2445    Swa bið geomorlic    gomelum ceorle
     to gebidanne    þæt his byre ride
     giong on galgan.    Þonne he gyd wrece,
     sarigne sang,    þonne his sunu hangað
     hrefne to hroðre,    7 he him helpan ne mæg,
 2450    eald 7 infrod    ænige gefremman.
     Symble bið gemyndgad    morna gehwylce,
 184v    | eaforan ellorsið.    Oðres ne gymeð
     to gebidanne    burgum in innan
     yrfeweardas,    þonne se an hafað
 2455    þurh deaðes nyd    dæda gefondad.
     Gesyhð sorhcearig    on his suna bure
     winsele westne,    windge reste
     reote berofene.    Ridend swefað,
     hæleð in hoðman.    Nis þær hearpan sweg,
 2460    gomen in geardum,    swylce ðær iu wæron."
 XXXV
     "GEwiteð þonne on sealman,    sorhleoð gæleð,
     an æfter anum.    Þuhte him eall to rum,
     wongas 7 wicstede.    Swa Wedra helm
     æfter Herebealde    heortan sorge,
 2465    weallinde, wæg.    Wihte ne meahte
     on ðam feorhbonan    fæghðe gebetan.
     No ðy ær he þone heaðorinc    hatian ne meahte
     laðum dædum,    þeah him leof ne wæs.
     He ða mid þære sorhge,    þe him sio sar belamp,
 2470    gumdream ofgeaf,    Godes leoht geceas.
     Eaferum læfde,    swa deð eadig mon,
     lond 7 leodbyrig,    þa he of life gewat.
 185r    Þa | wæs synn 7 sacu    Sweona 7 Geata
     ofer wid wæter    wroht gemæne,
 2475    herenið hearda,    syððan Hreðel swealt,
     oððe him Ongenðeowes    eaferan wæran
     frome fyrdhwate.    Freode ne woldon
     ofer heafo healdan,    ac ymb Hreosna-Beorh
     eatolne inwitscear    oft gefremedon.
 2480    Þæt mægwine    mine gewræcan,
     fæhðe 7 fyrene,    swa hyt gefræge wæs,
     þeah ðe oðer his    ealdre gebohte
     heardan ceape.    Hæðcynne wearð,
     Geata dryhtne    guð onsæge.
 2485    Þa ic on morgne gefrægn    mæg oðerne
     billes ecgum    on bonan stælan,
     þær Ongenþeow    Eofores niosað.
     Guðhelm toglad,    gomela Scylfing
     hreas heaþoblac.    Hond gemunde
 2490    fæhðo genoge,    feorhsweng ne ofteah.
     Ic him þa maðmas,    þe he me sealde,
     geald æt guðe,    swa me gifeðe wæs,
     leohtan sweorde.    He me lond forgeaf,
     eard, eðelwyn.    Næs him ænig þearf,
 2495    þæt he to Gifðum    oððe to Gar-Denum
     oððe in Swiorice    secean þurfe
 185v    | wyrsan wigfrecan,   weorðe gecypan.
     Symle ic him on feðan    beforan wolde,
     ana on orde,    7 swa to aldre sceall
 2500    sæcce fremman,    þenden þis sweord þolað.
     Þæt mec ær 7 sið    oft gelæste,
     syððan ic for dugeðum    Dæghrefne wearð
     to handbonan,    Huga cempan.
     Nalles he ða frætwe    Frescyninge,
 2505    breostweorðunge    bringan moste,
     ac in cempan gecrong    cumbles hyrde,
     æþeling on elne.    Ne wæs ecg bona,
     ac him hildegrap    heortan wylmas,
     banhus gebræc.    Nu sceall billes ecg,
 2510    hond 7 heard sweord    ymb hord wigan."
     Beowulf maðelode,    beotwordum spræc
     niehstan siðe:    "Ic geneðde fela
     guða on geogoðe;    gyt ic wylle,
     frod folces weard    fæhðe secan,
 2515    mærðum fremman,    gif mec se mansceaða
     of eorðsele    ut geseceð."
     Gegrette ða    gumena gehwylcne,
     hwate helmberend    hindeman siðe,
     swæse gesiðas:    "Nolde ic sweord beran,
 186r    wæpen to wyrme, |  gif ic wiste hu
     wið ðam aglæcean    elles meahte
     gylpe wiðgripan,    swa ic gio wið Grendle dyde.
     Ac ic ðær heaðufyres    hates wene,
     reðes 7 hattres;    forðon ic me on hafu
 2525    bord 7 byrnan.    Nelle ic beorges weard
     oferfleon fotes trem,    ac unc sceal
     weorðan æt wealle    swa unc wyrd geteoð,
     Metod manna gehwæs.    Ic eom on mode from
     þæt ic wið þone guðflogan    gylp ofersitte.
 2530    Gebide ge on beorge    byrnum werede,
     secgas on searwum,    hwæðer sel mæge
     æfter wælræse    wunde gedygan
     uncer twega.    Nis þæt eower sið,
     ne gemet mannes,    nefne min anes."
 2535    Wat he wið aglæcean    eofoðo dæle,
     eorlscype efne.    "Ic mid elne sceall
     gold gegangan,    oððe guð nimeð,
     feorhbealu frecne    frean eowerne."
     Aras ða bi ronde,    rof oretta,
 2540    heard under helme,    hiorosercean bær
     under stancleofu,    strengo getruwode
     anes mannes.    Ne bið swylc earges sið!
 186v    Geseah ða be wealle,    | se ðe worna fela,
     gumcystum god,    guða gedigde,
 2545    hildehlemma,    þonne hnitan feðan
     stodan stanbogan,    stream ut þonan
     brecan of beorge.    Wæs þære burnan wælm
     heaðofyrum hat,    ne meahte horde neah,
     unbyrnende,    ænige hwile
 2550    deop gedygan,    for dracan lege.
     Let ða of breostum,    ða he gebolgen wæs,
     Weder-Geata leod    word ut faran;
     stearcheort styrmde.    Stefn in becom,
     heaðotorht hlynnan    under harne stan.
 2555    Hete wæs onhrered,    hordweard oncniow
     mannes reorde.    Næs ðær mara fyrst
     freode to friclan.    From ærest cwom
     oruð aglæcean    ut of stane,
     hat hildeswat.    Hruse dynede.
 2560    Biorn under beorge    bordrand onswaf
     wið ðam gryregieste    Geata dryhten.
     Ða wæs hringbogan    heorte gefysed
     sæcce to seceanne.    Sweord ær gebræd
     god guðcyning,    gomele lafe,
 2565    ecgum ungleaw.    Æghwæðrum wæs
 187r    bealohycgendra    | broga fram oðrum.
     Stiðmod gestod    wið steapne rond,
     winia bealdor,    ða se wyrm gebeah
     snude tosomne.    He on searwum bad.
 2570    Gewat ða byrnende    gebogen scriðan
     to gescipe scyndan.    Scyld wel gebearg
     life 7 lice    læssan hwile
     mærum þeodne    þonne his myne sohte,
     ðær he þy fyrste    forman dogore
 2575    wealdan moste,    swa him wyrd ne gescraf
     hreð æt hilde.    Hond up abræd
     Geata dryhten,    gryrefahne sloh
     Incgelafe,    þæt sio ecg gewac,
     brun on bane,    bat unswiðor
 2580    þonne his ðiodcyning    þearfe hæfde,
     bysigum gebæded.    Þa wæs beorges weard
     æfter heaðuswenge    on hreoum mode.
     Wearp wælfyre;    wide sprungon
     hildeleoman.    Hreðsigora ne gealp
 2585    goldwine Geata.    Guðbill geswac,
     nacod æt niðe,    swa hyt no sceolde,
     iren ærgod.    Ne wæs þæt eðe sið,
     þæt se mæra    maga Ecgðeowes
     grundwong þone    ofgyfan wolde.
 2590    Sceolde willan    wic eardian
 187v    elles hwergen,    swa | sceal æghwylc mon
     alætan lændagas.    Næs ða long to ðon,
     þæt ða aglæcean    hy eft gemetton.
     Hyrte hyne hordweard,    hreðer æðme weoll,
 2595    niwan stefne.    Nearo ðrowode,
     fyre befongen,    se ðe ær folce weold.
     Nealles him on heape    handgesteallan,
     æðelinga bearn,   ymbe gestodon
     hildecystum,    ac hy on holt bugon,
 2600    ealdre burgan.    Hiora in anum weoll
     sefa wið sorgum.    Sibb æfre ne mæg
     wiht onwendan,    þam ðe wel þenceð.
 XXXVI
     WIGlaf wæs haten,    Weoxstanes sunu,
     leoflic lindwiga,    leod Scylfinga,
 2605    mæg Ælfheres.    Geseah his mondryhten
     under heregriman    hat þrowian.
     Gemunde ða ða are    þe he him ær forgeaf,
     wicstede weligne    Wægmundinga,
     folcrihta gehwylc,    swa his fæder ahte.
 2610    Ne mihte ða forhabban,    hond rond gefeng,
     geolwe linde,    gomelswyrd geteah.
     Þæt wæs mid eldum    Eanmundes laf.
 188r    | Suna Ohtere    þam æt sæcce wearð
     wræcca wineleasum,    Weohstan se bana,
 2615    meces ecgum,    7 his magum ætbær
     brunfagne helm,    hringde byrnan,
     ealdsweord etonisc.    Þæt him Onela forgeaf,
     his gædelinges    guðgewædu,
     fyrdsearo fuslic.    No ymbe ða fæhðe spræc,
 2620    þeah ðe he his broðor bearn    abredwade.
     He frætwe geheold    fela missera,
     bill 7 byrnan,    oð ðæt his byre mihte
     eorlscipe efnan    swa his ærfæder.
     Geaf him ða mid Geatum    guðgewæda,
 2625    æghwæs unrim,    þa he of ealdre gewat,
     frod on forðweg.    Þa wæs forma sið
     geongan cempan,    þæt he guðe ræs
     mid his freodryhtne    fremman sceolde.
     Ne gemealt him, se modsefa,    ne his mægenes laf
 2630    gewac æt wige.    Þa se wyrm onfand,
     syððan hie togædre    gegan hæfdon.
     Wiglaf maðelode,    wordrihta fela
     sægde gesiðum.    Him wæs sefa geomor.
 188v    "Ic ðæt |mæl geman,    þær we medu þegun,
 2635    þonne we geheton    ussum hlaforde
     in biorsele,    ðe us ðas beagas geaf,
     þæt we him ða guðgetawa    gyldan woldon,
     gif him þyslicu    þearf gelumpe,
     helmas 7 heard sweord.    Ðe he usic on herge geceas
 2640    to ðyssum siðfate    sylfes willum.
     Onmunde usic mærða,    7 me þas maðmas geaf,
     þe he usic garwigend    gode tealde,
     hwate helmberend,    þeah ðe hlaford us
     þis ellenweorc    ana aðohte
 2645    to gefremmanne,    folces hyrde,
     forðan he manna mæst    mærða gefremede,
     dæda dollicra.    Nu is se dæg cumen
     þæt ure mandryhten    mægenes behofað
     godra guðrinca.    Wutun gongan to
 2650    helpan hildfruman,    þenden hyt sy,
     gledegesa grim.    God wat on mec
     þæt me is micle leofre,    þæt minne lichaman
     mid minne goldgyfan    gled fæðmie.
     Ne þynceð me gerysne,    þæt we rondas beren
 2655    eft to earde,    nemne we æror mægen
 189A (197)r    fane gefyllan,    | feorh ealgian
     Wedra ðeodnes.    Ic wat geare,
     þæt næron ealdgewyrht,    þæt he ana scyle
     Geata duguðe    gnorn þrowian,
 2660    gesigan æt sæcce.    Urum sceal sweord 7 helm,
     byrne 7 byrduscrud    bam gemæne."
     Wod þa þurh þone wælrec,    wigheafolan bær
     frean on fultum.    Fea worda cwæð:
     "Leofa Biowulf,    læst eall tela,
 2665    swa ðu on geoguðfeore    geara gecwæde,
     þæt ðu ne alæte    be ðe lifigendum
     dom gedreosan.    Scealt nu dædum rof,
     æðeling anhydig,    ealle mægene,
     feorh ealgian.    Ic ðe fullæstu."
 2670    Æfter ðam wordum    wyrm yrre cwom,
     atol inwitgæst    oðre siðe,
     fyrwylmum fah    fionda niosian
     laðra manna.    Ligyðum for,
     born bord wið rond.    Byrne ne meahte
 2675    geongum garwigan    geoce gefremman,
     ac se maga geonga    under his mæges scyld
     elne geeode,    þa his agen wæs
     gledum forgrunden.    Þa gen guðcyning
     miht gemunde,    mægenstrengo sloh
 2680    hildebille,    þæt hyt on heafolan stod
     niþe genyded.    Nægling forbærst,
     geswac æt sæcce    sweord Biowulfes
 189A (197)v    |gomol 7 grægmæl.    Him þæt gifeðe ne wæs,
     þæt him irenna    ecge mihton
 2685    helpan æt hilde.    Wæs sio hond to strong,
     se ðe meca gehwane   mine gefræge
     swenge ofersohte.    Þonne he to sæcce bær
     wæpen wundum heard;    næs him wihte ðe sel.
     Þa wæs þeodsceaða    þriddan siðe,
 2690    frecne fyrdraca    fæhða gemyndig,
     ræsde on ðone rofan,    þa him rum ageald,
     hat 7 heaðogrim,    heals ealne ymbefeng
     biteran banum.    He geblodegod wearð
     sawuldriore.    Swat yðum weoll.
 XXXVII
 2695    ÐA ic æt þearfe gefrægn    þeodcyninges
     andlongne eorl    ellen cyðan,
     cræft 7 cenðu,    swa him gecynde wæs.
     Ne hedde he þæs heafolan,    ac sio hand gebarn
     modiges mannes,    þær he his mægenes healp,
 2700    þæt he þone niðgæst    nioðor hwene sloh,
     secg on searwum,    þæt ðæt sweord gedeaf,
     fah 7 fæted;    þæt ðæt fyr ongon
     sweðrian syððan.    Þa gen sylf cyning
     geweold his gewitte,    wællseaxe gebræd
 2705    biter 7 beaduscearp,    þæt he on byrnan wæg.
 189r    Forwrat Wedra |helm    wyrm on middan.
     Feond gefyldan,    ferh ellen wræc,
     7 hi hyne þa begen    abroten hæfdon,
     sibæðelingas.    Swylc sceolde secg wesan,
 2710    þegn æt ðearfe.    Þæt ðam þeodne wæs
     siðas sigehwile    sylfes dædum
     worlde geweorces.    Ða sio wund ongon,
     þe him se eorðdraca    ær geworhte,
     swelan 7 swellan.    He þæt sona onfand
 2715    þæt him on breostum    bealonið weoll,
     attor on innan.    Ða se æðeling giong,
     þæt he bi wealle    wishycgende
     gesæt on sesse.    Seah on enta geweorc
     hu ða stanbogan    stapulum fæste
 2720    ece eorðreced    innan healden.
     Hyne þa mid handa    heorodreorigne,
     þeoden mærne,    þegn ungemete till
     winedryhten his    wætere gelafede,
     hilde sædne,    7 his helm onspeon.
 2725    Biowulf maþelode.    He ofer benne spræc,
     wunde wælbleate.    Wisse he gearwe
     þæt he dæghwila    gedrogen hæfde,
     eorðan wynne.    Ða wæs eall sceacen
     dogorgerimes,    deað ungemete neah:
 2730    "Nu ic suna minum    syllan wolde
     guðgewædu,    þær me gifeðe swa
 189v    ænig yrfe|weard    æfter wurde
     lice gelenge.    Ic ðas leode heold
     fiftig wintra.    Næs se folccyning
 2735    ymbesittendra    ænig ðara
     þe mec guðwinum    gretan dorste,
     egesan ðeon.    Ic on earde bad
     mælgesceafta,    heold min tela,
     ne sohte searoniðas,    ne me swor fela
 2740    aða on unriht.    Ic ðæs ealles mæg
     feorhbennum seoc,    gefean habban,
     forðam me witan ne ðearf    Waldend fira
     morðorbealo maga,    þonne min sceaceð
     lif of lice.    Nu ðu lungre geong
 2745    hord sceawian    under harne stan,
     Wiglaf leofa.    Nu se wyrm ligeð,
     swefeð sare wund,    since bereafod.
     Bio nu on ofoste,    þæt ic ærwelan,
     goldæht ongite,    gearo sceawige
 2750    swegle searogimmas,    þæt ic ðy seft mæge
     æfter maððumwelan    min alætan
     lif 7 leodscipe,    þone ic longe heold."
 XXXVIII
     ÐA ic snude gefrægn    sunu Wihstanes,
     æfter wordcwydum    wundum dryhtne,
 2755    hyran heaðosiocum,    hringnet beran,
     brogdne beadusercean,    under beorges hrof.
     Geseah ða sigehreðig,    þa he bi sesse geong,
 190r    magoþegn |modig,    maððumsigla fealo,
     gold glitinian    grunde getenge,
 2760    wundur on wealle,    7 þæs wyrmes denn,
     ealdes uhtflogan,    orcas stondan,
     fyrnmanna fatu    feormendlease,
     hyrstum behrorene.    Þær wæs helm monig
     eald 7 omig,    earmbeaga fela
 2765    searwum gesæled.    Sinc eaðe mæg,
     gold on grunde,    gumcynnes gehwone
     oferhigian,    hyde se ðe wylle.
     Swylce he siomian geseah    segn eallgylden,
     heah ofer horde,    hondwundra mæst,
 2770    gelocen leoðocræftum.    Of ðam leoman stod,
     þæt he þone grundwong    ongitan meahte,
     wræce giondwlitan:    næs ðæs wyrmes þær
     onsyn ænig,    ac hyne ecg fornam.
     Ða ic on hlæwe gefrægn    hord reafian,
 2775    eald enta geweorc    anne mannan.
     Him on bearm hlodon    bunan 7 discas.
     Sylfes dome    segn eac genom,
     beacna beorhtost.    Bill ær gescod -
     ecg wæs iren    ealdhlafordes -
 2780    þam ðara maðma    mundbora wæs
     longe hwile.    Ligegesan wæg
     hatne for horde,    hioroweallende
 190v    middelnihtum,    |oð þæt he morðre swealt.
     Ar wæs on ofoste,    eftsiðes georn,
 2785    frætwum gefyrðred.    Hyne fyrwet bræc,
     hwæðer collenferð    cwicne gemette
     in ðam wongstede,    Wedra þeoden
     ellensiocne,    þær he hine ær forlet.
     He ða mid þam maðmum    mærne þioden,
 2790    dryhten sinne,    driorigne fand,
     ealdres æt ende.    He hine eft ongon
     wæteres weorpan,    oð þæt wordes ord
    breosthord þurhbræc.
     Gomel on giogoðe    gold sceawode.
 2795    "Ic ðara frætwa    Frean ealles ðanc,
     Wuldurcyninge    wordum secge,
     ecum Dryhtne,    þe ic her on starie,
     þæs ðe ic moste    minum leodum
     ær swyltdæge    swylc gestrynan.
 2800    Nu ic on maðma hord    minne bebohte
     frode feorhlege.    Fremmað gena
    leoda þearfe.    Ne mæg ic her leng wesan.
     Hatað heaðomære    hlæw gewyrcean
     beorhtne æfter bæle,    æt brimes nosan.
 2805    Se scel to gemyndum    minum leodum
     heah hlifian    on hrones næsse,
     þæt hit sæliðend    syððan hatan
     Biowulfes Biorh,    ða ðe brentingas
 191r    ofer |floda genipu    feorran drifað."
 2810    Dyde him of healse    hring gyldenne,
     þioden þristhydig,    þegne gesealde,
     geongum garwigan,    goldfahne helm,
     beah 7 byrnan,    het hyne brucan well:
     "Þu eart endelaf    usses cynnes,
 2815    Wægmundinga.    Ealle wyrd forspeoft
     mine magas    to metodsceafte,
     eorlas on elne.    Ic him æfter sceal."
     Þæt wæs þam gomelan    gingæste word
     breostgehygdum,    ær he bæl cure,
 2820    hate heaðowylmas.    Him of hwæðre gewat
     sawol secean    soðfæstra dom.
 [XXXVIIII]
     Ða wæs gegongen    guman unfrodum
     earfoðlice,    þæt he on eorðan geseah
     þone leofestan    lifes æt ende
 2825    bleate gebæran.    Bona swylce læg,
     egeslic eorðdraca    ealdre bereafod,
     bealwe gebæded.    Beahhordum leng
     wyrm wohbogen    wealdan ne moste,
     ac him irenna    ecga fornamon,
 2830    hearde heaðoscearde    homera lafe,
     þæt se widfloga,    wundum stille,
     hreas on hrusan    hordærne neah.
 191v    Nalles |æfter lyfte    lacende hwearf
     middelnihtum,    maðmæhta wlonc,
 2835    ansyn ywde,    ac he eorðan gefeoll
     for ðæs hildfruman    hondgeweorce.
     Huru þæt on lande    lyt manna ðah
     mægenagendra,    mine gefræge,
     þeah ðe he dæda gehwæs    dyrstig wære,
 2840    þæt he wið attorsceaðan    oreðe geræsde,
     oððe hringsele    hondum styrede,
     gif he wæccende    weard onfunde
     buon on beorge.    Biowulfe wearð
     dryhtmaðma dæl,    deaðe forgolden.
 2845    Hæfde æghwæðre    ende gefered
     lænan lifes.    Næs ða lang to ðon,
     þæt ða hildlatan    holt ofgefan,
     tydre treowlogan,    tyne ætsomne,
     ða ne dorston ær    dareðum lacan
 2850    on hyra mandryhtnes    miclan þearfe.
     Ac hy scamiende    scyldas bæran,
     guðgewædu,    þær se gomela læg.
     Wlitan on Wilaf.    He gewergad sæt,
     feðecempa    frean eaxlum neah.
 2855    Wehte hyne wætre -    him wiht ne speow.
     Ne meahte he on eorðan,    ðeah he uðe wel,
     on ðam frumgare    feorh gehealdan,
     ne ðæs Wealdendes    wiht oncirran.
 192r    Wolde dom | Godes    dædum rædan
 2860    gumena gehwylcum,    swa he nu gen deð.
     Þa wæs æt ðam geongum    grim andswaru
     eðbegete,    þam ðe ær his elne forleas.
     Wiglaf maðelode,    Weohstanes sunu,
     sec sarigferð.    Seah on unleofe:
 2865    "Þæt, la, mæg secgan    se ðe wyle soð specan,
     þæt se mondryhten,    se eow ða maðmas geaf,
     eoredgeatwe,    þe ge þær on standað,
     þonne he on ealubence    oft gesealde
     healsittendum,    helm 7 byrnan,
 2870    þeoden his þegnum    swylce he þrydlicost
     ower feor oððe neah    findan meahte,
     þæt he genunga    guðgewædu
     wraðe forwurpe,    ða hyne wig beget.
     Nealles folccyning    fyrdgesteallum
 2875    gylpan þorfte;    hwæðre him God uðe,
     sigora Waldend,    þæt he hyne sylfne gewræc,
     ana mid ecge,    þa him wæs elnes þearf.
     Ic him lifwraðe    lytle meahte
     ætgifan æt guðe,    7 ongan swa þeah
 2880    ofer min gemet    mæges helpan.
     Symle wæs þy sæmra    þonne ic sweorde drep,
     ferhðgeniðlan,    fyr unswiðor
     weoll of gewitte.    wergendra to lyt
 192v    þrong ymbe þeoden,    þa hyne sio |þrag becwom.
 2885    Hu sceal sincþego    7 swyrdgifu,
     eall eðelwyn    eowrum cynne,
     lufen alicgean.    Londrihtes mot
     þære mægburge    monna æghwylc
     idel hweorfan,    syððan æðelingas
 2890    feorran gefricgean    fleam eowerne,
     domleasan dæd.    Deað bið sella
     eorla gehwylcum    þonne edwitlif."
 XL
     Heht ða þæt heaðoweorc    to hagan biodan,
     up ofer ecgclif,    þær þæt eorlweorod
 2895    morgenlongne dæg    modgiomor sæt,
     bordhæbbende,    bega on wenum,
     endedogores    7 eftcymes
     leofes monnes.    Lyt swigode
     niwra spella,    se ðe næs gerad,
 2900    ac he soðlice    sægde ofer ealle:
     "Nu is wilgeofa    Wedra leoda,
     dryhten Geata,    deaðbedde fæst,
     wunað wælreste    wyrmes dædum.
     Him on efn ligeð    ealdorgewinna
 2905    siexbennum seoc.    Sweorde ne meahte
     on ðam aglæcean    ænige þinga
     wunde gewyrcean.    Wiglaf siteð
     ofer Biowulfe,    byre Wihstanes,
     eorl ofer oðrum    unlifigendum,
 193r    healdeð higemæðum    | heafodwearde
     leofes 7 laðes.    Nu ys leodum wen
     orleghwile    syððan underne
     Froncum 7 Frysum,    fyll cyninges
     wide weorðeð.    Wæs sio wroht scepen
 2915    heard wið Hugas,    syððan Higelac cwom
     faran flotherge    on Fresna land.
     Þær hyne Hetware    hilde gehnægdon,
     elne geeodon    mid ofermægene,
     þæt se byrnwiga    bugan sceolde.
 2920    Feoll on feðan.    Nalles frætwe geaf,
     ealdor dugoðe.    Us wæs a syððan
     Merewioingas    milts ungyfeðe.
     Ne ic te Sweoðeode    sibbe oððe treowe
     wihte ne wene,    ac wæs wide cuð
 2925    þætte Ongenðio    ealdre besnyðede
     Hæðcen Hreþling    wið Hrefnawudu,
     þa for onmedlan    ærest gesohton
     Geata leode    Guð-Scilfingas.
     Sona him se froda    fæder Ohtheres,
 2930    eald 7 egesfull,    hondslyht ageaf,
     abreot brimwisan,    bryd aheorde,
     gomela iomeowlan    golde berofene,
     Onelan modor    7 Ohtheres.
     7 ða folgode    feorhgeniðlan,
 2935    oð ðæt hi oðeodon    earfoðlice,
     in Hrefnesholt    hlafordlease.
     Besæt ða sinherge    sweorda lafe,
 193v    wundum werge.   |Wean oft gehet
     earmre teohhe    ondlonge niht,
 2940    cwæð, he on mergenne    meces ecgum
     getan wolde    sum on galgtreowum
     feðan to gamene.    Frofor eft gelamp
     sarigmodum    somod ærdæge,
     syððan hie Hygelaces    horn 7 byman
 2945    gealdor ongeaton,    þa se goda com
     leoda dugoðe    on last faran.
 XLI.
     Wæs sio swatswaðu    Swona 7 Geata,
     wælræs weora,    wide gesyne.
     Hu ða folc mid him    fæhðe towehton!
 2950    Gewat him ða se goda    mid his gædelingum,
     frod, felageomor,    fæsten secean.
     Eorl Ongenþio    ufor oncirde,
     hæfde Higelaces    hilde gefrunen,
     wlonces wigcræft.    Wiðres ne truwode,
 2955    þæt he sæmannum    onsacan mihte,
     heaðoliðendum    hord forstandan,
     bearn 7 bryde.    Beah eft þonan
     eald under eorðweall.    Þa wæs æht boden
     Sweona leodum,    segn Higelace.
 2960    Freoðowong þone    ford ofereodon,
     syððan Hreðlingas    to hagan þrungon.
     Þær wearð Ongenðiow    ecgum, sweordum,
     blondenfexa    on bid wrecen,
     þæt se þeodcyning    ðafian sceolde
 194r    Eafores |anne dom.    Hyne yrringa
     Wulf Wonreðing    wæpne geræhte,
     þæt him for swenge    swat ædrum sprong
     forð under fexe.    Næs he forht swa ðeh,
     gomela Scilfing,    ac forgeald hraðe
 2970    wyrsan wrixle    wælhlem þone,
     syððan ðeodcyning    þyder oncirde.
     Ne meahte se snella    sunu Wonredes
     ealdum ceorle    hondslyht giofan,
     ac he him on heafde    helm ær gescer,
 2975    þæt he blode fah    bugan sceolde.
     Feoll on foldan.    Næs he fæge þa git,
     ac he hyne gewyrpte,    þeah ðe him wund hrine.
     Let se hearda    Higelaces þegn
     -- brade mece    þa his broðor læg --
 2980    ealdsweord eotonisc    entiscne helm
     brecan ofer bordweal.    Ða gebeah cyning,
     folces hyrde    wæs in feorh dropen.
     Ða wæron monige    þe his mæg wriðon,
     ricone arærdon,    ða him gerymed wearð,
 2985    þæt hie wælstowe    wealdan moston.
     Þenden reafode    rinc oðerne,
     nam on Ongenðio    irenbyrnan,
     heard swyrd hilted,    7 his helm somod.
     Hares hyrste    Higelace bær.
 2990    He ðam frætwum feng    7 him fægre gehet
 194v    leana mid |leodum,    7 gelæste swa.
     Geald þone guðræs,    Geata dryhten,
     Hreðles eafora,    þa he to ham becom,
     Iofore 7 Wulfe    mid ofermaðmum.
 2995    Sealde hiora gehwæðrum    hund þusenda
     landes 7 locenra    beaga, ne ðorfte him
     ða lean oðwitan    mon on middangearde,
     syððan hie ða maran    mærða geslogon.
     7 ða Iofore forgeaf    angan dohtor,
 3000    hamweorðunge,    hyldo to wedde.
     Þæt ys sio fæhðo    7 se feondscipe,
     wælnið wera,    ðæs ðe ic wen hafo,
     þe us seceað to    Sweona leoda,
     syððan hie gefricgeað    frean userne
 3005    ealdorleasne,    þone ðe ær geheold
     wið hettendum    hord 7 rice,
     æfter hæleða hryre,    hwate Scildingas,
     folcred fremede,    oððe furður gen
     eorlscipe efnde.    Me is ofost betost,
 3010    þæt we þeodcyning    þær sceawian,
     7 þone gebringan,    þe us beagas geaf,
     on adfære.    Ne scel anes hwæt
     meltan mid þam modigan,    ac þær is maðma hord,
     gold unrime,    grimme geceapod,
 3015    7 nu æt siðestan    sylfes feore
     beagas gebohte.    Þa sceall brond fretan,
 195r    æled þeccean,    |nalles eorl wegan
     maððum to gemyndum,    ne mægð scyne
     habban on healse    hringweorðunge,
 3020    ac sceal, geomormod,    golde bereafod,
     oft, nalles æne,    elland tredan.
     Nu se herewisa    hleahtor alegde
     gamen 7 gleodream.    Forðon sceall gar wesan
     monig morgenceald,    mundum bewunden,
 3025    hæfen on handa;    nalles hearpan sweg
     wigend weccean,    ac se wonna hrefn,
     fus ofer fægum,    fela reordian,
     earne secgan    hu him æt æte speow,
     þenden he wið wulf    wæl reafode."
 3030    Swa se secg hwata    secggende wæs
     laðra spella.    He ne leag fela
     wyrda ne worda.    Weorod eall aras.
     Eodon unbliðe    under earna næs,
     wollenteare,    wundur sceawian.
 3035    Fundon ða on sande    sawulleasne,
     hlimbed healdan,    þone þe him hringas geaf
     ærran mælum.    Þa wæs endedæg
     godum gegongen,    þæt se guðcyning,
     Wedra þeoden,    wundordeaðe swealt.
 3040    Ær hi þær gesegan    syllicran wiht,
     wyrm on wonge    wiðerræhtes þær,
     laðne licgean.    Wæs se legdraca
 195v    grimlic gryregist |  gledum beswæled.
     Se wæs fiftiges    fotgemearces
 3045    lang on legere.    Lyftwynne heold
     nihtes hwilum,    nyðer eft gewat
     dennes niosian.    Wæs ða deaðe fæst,
     hæfde eorðscrafa    ende genyttod.
     Him big stodan    bunan 7 orcas,
 3050    discas lagon    7 dyre swyrd,
     omige, þurhetone,    swa hie wið eorðan fæðm
     þusend wintra    þær eardodon.
     Þonne wæs þæt yrfe,    eacencræftig,
     iumonna gold,    galdre bewunden,
 3055    þæt ðam hringsele    hrinan ne moste,
     gumena ænig,    nefne God sylfa,
     sigora Soðcyning    sealde þam ðe he wolde
     He is manna gehyld    hord openian,
     efne swa hwylcum manna    swa him gemet ðuhte.
 XLII.
 3060    Þa wæs gesyne    þæt se sið ne ðah
     þam ðe unrihte    inne gehydde
     wræce under wealle.    Weard ær ofsloh
     feara sumne.    Þa sio fæhð gewearð
     gewrecen wraðlice.    Wundur hwar þonne
 3065    eorl ellenrof    ende gefere
     lifgesceafta,    þonne leng ne mæg,
     mon mid his mægum,    meduseld buan.
 196r    Swa wæs Biowulfe, |  þa he biorges weard
     sohte, searoniðas.    Seolfa ne cuðe
 3070    þurh hwæt his worulde gedal    weorðan sceolde.
     Swa hit oð domes dæg    diope benemdon
     þeodnas mære,    þa ðæt þær dydon,
     þæt se secg wære    synnum scildig,
     hergum geheaðerod,    hellbendum fæst,
 3075    wommum gewitnad,    se ðone wong strude.
     Næs he goldhwæte,    gearwor hæfde
     Agendes est    ær gesceawod.
     Wiglaf maðelode,    Wihstanes sunu:
     "Oft sceall eorl monig,    anes willan,
 3080    wræc adreogan,    swa us geworden is.
     Ne meahton we gelæran    leofne þeoden,
     rices hyrde,    ræd ænigne,
     þæt he ne grette    goldweard þone,
     lete hyne licgean    þær he longe wæs,
 3085    wicum wunian    oð woruldende.
     Heold on heahgesceap.    Hord ys gesceawod,
     grimme gegongen.    Þæt gifeðe wæs
     to swið þe ðone    þyder ontyhte.
     Ic wæs þær inne    7 þæt eall geondseh,
 3090    recedes geatwa,    þa me gerymed wæs,
     nealles swæslice    sið alyfed,
     inn under eorðweall.    Ic on ofoste gefeng
     micle mid mundum,    mægenbyrðenne
 196v    hordgestreona,    hider |ut ætbær
 3095    cyninge minum.    Cwico wæs þa gena,
     wis 7 gewittig.    Worn eall gespræc,
     gomol on gehðo,    7 eowic gretan het,
     bæd þæt ge geworhton    æfter wines dædum
     in bælstede    beorh þone hean,
 3100    micelne 7 mærne,    swa he manna wæs
     wigend weorðfullost    wide geond eorðan,
     þenden he burhwelan    brucan moste.
     Uton nu efstan    oðre siðe
     seon 7 secean    on searogeþræc
 3105    wundur under wealle.    Ic eow wisige,
     þæt ge genoge    neon sceawiað
     beagas 7 brad gold.    Sie sio bær gearo,
     ædre geæfned,    þonne we ut cymen,
     7 þonne geferian    frean userne,
 3110    leofne mannan,    þær he longe sceal
     on ðæs Waldendes    wære geþolian."
     Het ða gebeodan,    byre Wihstanes,
     hæle hildedior,    hæleða monegum
     boldagendra,    þæt hie bælwudu
 3115    feorran feredon,    folcagende
     godum togenes:    "Nu sceal gled fretan
     weaxan wonna leg    wigena strengel,
     þone ðe oft gebad    isernscure,
     þonne stræla storm,    strengum gebæded,
 3120    scoc ofer scildweall.    Sceft nytte heold,
     fæðergearwum fus,    flane fulleode."
     Huru se snotra    sunu Wihstanes
 198r    acigde of corðre    |cyniges þegnas,
     syfone tosomne,    þa selestan.
 3125    Eode eahta sum    under inwithrof.
     Hilderinc sum    on handa bær
     æledleoman.    se ðe on orde geong.
     Næs ða on hlytme,    hwa þæt hord strude,
     syððan orwearde    ænigne dæl
 3130    secgas gesegon    on sele wunian,
     læne licgan.    Lyt ænig mearn
     þæt hi ofostlice    ut geferedon
     dyre maðmas.    Dracan ec scufun,
     wyrm ofer weallclif,    leton weg niman,
 3135    flod fæðmian    frætwa hyrde.
     Þæt wæs wundengold    on wæn hladen,
     æghwæs unrim,    æþelinge boren,
     harum hilde,    to hrones næsse.
 XLIII
     Him ða gegiredan,    Geata leode,
 3140    ad on eorðan    unwaclicne,
     helmum behongen,    hildebordum,
     beorhtum byrnum,    swa he bena wæs.
     Alegdon ða tomiddes    mærne þeoden,
     hæleð hiofende,    hlaford leofne.
 3145    Ongunnon þa on beorge    bælfyra mæst,
     wigend weccan.    Wudurec astah,
     sweart ofer swioðole,    swogende let,
    wope bewunden.    Windblond gelæg,
     oð þæt he ða banhus    gebrocen hæfde
 3150    hat on hreðre.    Higum unrote
     modceare mændon,    mondryhtnes cwealm.
 198v    Swylce giomorgyd   |Geatisc anmeowle,
     næs bliðheorte,    bundenheorde,
     sang sorgcearig    sælðe geneahhe
 3155    þæt hio hyre heregængas    hearde ondrede,
     wælfylla worn,    werudes egesan,
     hyðo 7 hæftnyd.    Heofon rece swealg.
     Geworhton ða    Wedra leode
     hlæo on hoe,    se wæs heah 7 brad,
 3160    wægliðendum    wide gesyne,
     7 betimbredon    on tyn dagum,
     beadurofes becn,    bronda lafe.
     Wealle beworhton,    swa hyt weorðlicost
     foresnotre men    findan mihton.
 3165    Hi on beorg dydon    beg 7 siglu,
     eall swylce hyrsta,    swylce on horde ær
     niðhedige men    genumen hæfdon.
     Forleton eorla gestreon    eorðan healdan,
     gold on greote,    þær hit nu gen lifað
 3170    eldum swa unnyt    swa hyt æror wæs.
     Þa ymbe hlæw riodan,    hildedeore
     æþelinga bearn,    ealra twelfa,
     woldon care cwiðan,    kyning mænan,
     wordgyd wrecan,    7 ymb wer sprecan.
 3175    Eahtodan eorlscipe    7 his ellenweorc
     duguðum demdon,    swa hit gedefe bið
     þæt mon his winedryhten    wordum herge,
     ferhðum freoge,   þonne he forð scile
     of lichaman    læded weorðan.
 3180    Swa begnornodon    Geata leode
     hlafordes hryre,    heorðgeneatas.
     Cwædon þæt he wære    wyruldcyning,
     manna mildust    7 monðwærust,
     leodum liðost,    7 lofgeornost.